Istotą tożsamości mazurskiej jest obok pochodzenia słowiańskiego, polskiego, wyznanie luterańskie. Dzięki Kościołowi Ewangelicko-Augsburskiemu możliwe było zachowanie odrębności Mazurów - ocenił w czwartek badacz losów Mazurów prof. Andrzej Sakson.
W czwartek w Olsztynie rozpoczęły się obchody 500. Jubileuszu Reformacji w Diecezji Mazurskiej. Zainaugurowała je konferencja naukowa zatytułowana "Reminiscencje Reformacji Prusy-Mazury 1517-2017".
Jak powiedział PAP jeden z uczestników konferencji prof. Andrzej Sakson z Instytutu Zachodniego w Poznaniu, od czasów Reformacji zdecydowana większość Mazurów to ewangelicy, w odróżnieniu od katolickich Warmiaków. Jednak obie te społeczności mają wspólnych przodków, którzy napłynęli z terenów północnego Mazowsza na tereny Państwa Zakonnego a później Państwa Pruskiego.
Dodał, że protestantyzm mazurski miał swoją specyfikę, mianowicie zachował pewną pobożność ludową, charakterystyczną dla ludności katolickiej. Przejawiało się to m.in. w żywotnym ruchu społecznościowym, jakim był ruch gromadkarski. Gromadka to była grupa wiernych, która spotykała się w domach i studiowała Biblię. Stało się to możliwe, ponieważ Reformacja przyczyniła się do tłumaczenia Pisma Świętego na języki narodowe.
"Zatem mazurscy wierni, którzy mieli także świeckich przywódców choćby Reinholda Barcza, uczestniczyli w odprawianych przez nich nabożeństwach w języku polskim. W ten sposób umacniano wiarę modląc się w języku polskim i podtrzymując jednocześnie tradycje mazurskie" - wyjaśnił prof. Sakson.
Specyficzna religijność mazurska była elementem różnicującym Mazurów od Warmiaków, ale także od Polaków. Stało się to szczególnie wyraziste po 1945 r., kiedy na Mazury napłynęła ludność polska wyznania katolickiego. Katolicy do 1945 r. pozostawiali na Mazurach w diasporze, po 1945 r. zmieniło się to, bo to protestanci zaczęli stanowić diasporę.
Jak przypomniał prof. Sakson po wojnie nastąpił proces stopniowego rozpadu społeczności mazurskiej. "Było to związane z kolejnymi falami emigracji do Niemiec. Szacuje się, że bezpośrednio po wojnie żyło jeszcze w ojczystych stronach od 80 do 100 tys. Mazurów, najwięcej ich było w powiatach mrągowskich i szczycieńskim"- dodał.
Podkreślił, że obecnie mazurska ludność nie stanowi zwartej grupy, ale mieszka we wsiach albo w małych miejscowościach. Szacuje się, że w Diecezji Mazurskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego mieszka 4-5 tys. Mazurów.
"Instytucją, która jednoczy Mazurów jest Kościół Ewangelicko-Augsburski. Warto przypominać o rocznicy Reformacji i Kościele Ewangelicko-Augsburskim, bo to on stanowi o wielowiekowej tradycji i stwarza możliwość zachowania odrębności i tożsamości ludności mazurskiej"- zaznaczył naukowiec.
Główne obchody 500. Jubileuszu Reformacji w Diecezji Mazurskiej odbędą się w niedzielę. Wówczas odprawione zostanie dziękczynne nabożeństwo z okazji 140-lecia poświecenia ewangelickiego kościoła w Olsztynie. Kazanie wygłosi zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego bp Jerzy Samiec.
W sobotę w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Olsztynie nastąpi otwarcie wystawy "Słowo, ważna rzecz". (PAP)
autor: Agnieszka Libudzka
edytor: Paweł Tomczyk
ali/ pat/
