Szlak turystyczny poświęcony pisarce Marii Kuncewiczowej i jej mężowi Jerzemu przygotowało Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym (Lubelskie). Kuncewiczowie wiele lat mieszkali w Kazimierzu, a Maria opisywała miasteczko w swoich utworach.
Szlak o nazwie „Kazimierz dwóch księżyców" zaczyna się od Domu Kuncewiczów, prowadzi poprzez miejsca dla nich ważne, opisywane przez Marię Kuncewiczową, a kończy się przy grobach Kuncewiczów na parafialnym cmentarzu. Trasa ma długość ok. 2 km, a na jej niespieszne przejście i zwiedzanie należy przeznaczyć ok. trzech godzin.
Do szlaku opracowany został przewodnik, którego autorem jest krajoznawca i geograf Stanisław Turski. W przewodniku (dostępnym na stronie internetowej muzeum) opisanych jest 12 różnych miejsc w Kazimierzu, związanych z życiem i działalnością Kuncewiczów. Są w nim także odwołania do twórczości Kuncewiczowej, która Kazimierz opisywała m.in. w cyklu opowiadań pt. „Dwa księżyce”.
„Kuncewiczowa opisywała tutejsze realia społeczne, a także urodę pejzażu i architektury na kartach opowiadań, powieści, szkiców i wspomnień, umiejętnie łącząc fakty z fikcją literacką” - czytamy w przewodniku.
Dom pisarki Marii Kuncewiczowej i jej męża Jerzego (prawnika, literata i polityka ruchu ludowego) w Kazimierzu Dolnym, nazywany też willą „Pod Wiewiórką”, powstał w 1936 r. według projektu znanego architekta Karola Sicińskiego.
Willa, zbudowana z białego kamienia (opoki kazimierskiej) i drewna była domem letniskowym Kuncewiczów do wybuchu II wojny światowej, kiedy Kuncewiczowie wyemigrowali. W czasie wojny mieszkał tu lekarz żołnierzy niemieckich, a w 1944 r. był tu sztab wojskowy Armii Czerwonej. W latach 40. i 50. willa była ośrodkiem wczasowym i kolonijnym dla dzieci pracowników Urzędu Bezpieczeństwa.
Kuncewiczowie powrócili do Polski na początku lat 60. XX w. i udało im się odzyskać dom w Kazimierzu Dolnym. Mieszkali tu przez część roku. Gościli malarzy, pisarzy, dziennikarzy, polityków. Jerzy Kuncewicz zmarł w 1984 r., a Maria – 1989 r. W testamencie zapisała ona, że chciałaby, aby willa służyła jako salon kulturalny i artystyczny, dom pracy twórczej i miejsce spotkań różnych kultur. Taką działalność prowadziła Fundacja Kuncewiczów założona przez ich syna Witolda.
W 2005 r. willę „Pod wiewiórką” wykupił od Witolda Kuncewicza samorząd województwa lubelskiego. Obecnie mieści się tu oddział literacki Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym, poświęcony Kuncewiczom. Willa, otoczona ogrodem, stoi w okolicy wąwozu Małachowskiego. Wnętrze domu zdobią m.in. zabytkowe meble i sprzęty, a także obrazy, fotografie, pamiątki, które zgromadzili Kuncewiczowie.
Maria Kuncewiczowa (1897-1989) zasłynęła jako autorka prozy psychologiczno-obyczajowej. Sławę przyniosła jej powieść "Cudzoziemka" (1936) będąca studium psychologicznym kobiety zawiedzionej w uczuciach i ambicjach życiowych. Kuncewiczowa jest również autorką wielu utworów o tematyce społeczno - obyczajowej międzywojennej Polski m.in. "Dwa księżyce" (1933), "Dyliżans warszawski" (1935), "Serce kraju" (1939). Stworzyła także pierwsza polską powieść radiową "Dni powszednie państwa Kowalskich" (1938). (PAP)
autor: Renata Chrzanowska
ren/ mhr/
