Okres Bożego Narodzenia według kalendarza juliańskiego, to w województwie podlaskim czas prawosławnego kolędowania. W dużej części regionu można wtedy spotkać prawosławnych kolędników z tradycyjnymi gwiazdami; kolęd Kościoła wschodniego można posłuchać też na koncertach.
Prawosławni, których największe w kraju skupiska są na Białostocczyźnie, a także wierni innych obrządków wschodnich, świętują w poniedziałek drugi dzień Bożego Narodzenia według kalendarza juliańskiego.
Przypada ono trzynaście dni po świętach katolickich. Według szacunków soboru biskupów polskiej Cerkwi, w tym terminie obchodzi je ponad 90 proc. parafii prawosławnych w Polsce.
Podobnie jak u katolików, jedną z bożonarodzeniowych tradycji jest kolędowanie. W czasie świąt według kalendarza juliańskiego kolędy słychać zwłaszcza na wsi, gdzie tradycję starają się podtrzymywać m.in. członkowie zespołów folklorystycznych, miejscowych chórów parafialnych czy bractw cerkiewnych.
W Kościele prawosławnym nie ma tradycji budowy szopek - w cerkwiach ich miejsce zajmują wystawione do adoracji ikony Bożego Narodzenia. Dlatego też nie ma grup kolędniczych z szopkami, są za to kolorowe, kolędnicze gwiazdy.
Według dawnych zwyczajów, taka gwiazda powinna być zbudowana w czasie postu poprzedzającego święta. Zdobiona frędzlami z bibuły, w środku ma najczęściej ikonę przedstawiającą Boże Narodzenie, niektóre gwiazdy są też podświetlane.
Kolędujące z gwiazdami grupy zbierają datki np. na remont cerkwi, potrzeby prawosławnych klasztorów albo działalność zespołów czy organizacji. W Warszawie można umówić się na wizytę prawosławnych kolędników związanych z portalem cerkiew.pl; zebrane w ten sposób datki trafią na leczenie chłopca z Białegostoku, chorującego na mukowiscydozę.
Kolęda, jako forma muzyczna, przywędrowała do prawosławia z Zachodu stosunkowo niedawno, bo w XVII wieku. Ludność prawosławna, zwłaszcza słowiańska, bardzo szybko się do niej przekonała.
W województwie podlaskim usłyszeć można prawosławne kolędy w różnych językach. Nie tylko po polsku, ale także w języku białoruskim, ukraińskim czy rosyjskim, czyli językach mniejszości narodowych.
W okresie Bożego Narodzenia, takich kolęd można posłuchać w tym regionie także na koncertach. W najbliższy piątek i niedzielę w Operze i Filharmonii Podlaskiej odbędą się 36. Wieczory Kolęd Prawosławnych; weźmie w nich udział blisko dwadzieścia chórów, w większości parafialnych z województwa podlaskiego. W niedzielę odbędą się też w Białymstoku 9. prezentacje zespołów kolędniczych "Gwiazda i kolęda", organizowane przez Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne w Polsce.(PAP)
autor: Robert Fiłończuk
rof/ js/
