Socjolog i historyk prof. Cezary Obracht-Prondzyński z Uniwersytetu Gdańskiego oraz biochemik, prof. Michał Woźniak z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego zostali laureatami nagrody im. Jana Heweliusza za rok 2017, tzw. gdańskiego Nobla.
Nagrody im. Jana Heweliusza, najważniejsze naukowe wyróżnienia przyznawane przez miasto już po raz trzydziesty wręczono w niedzielę w Ratuszu Głównego Miasta. Uroczystość odbyła się w 407. rocznicę urodzin wybitnego gdańskiego astronoma Jana Heweliusza. Dotychczas nagrodzono 45 wybitnych naukowców.
Prof. Cezary Obracht-Prondzyński, znany popularyzator kultury kaszubskiej i wiedzy o Kaszubach, otrzymał nagrodę w kategorii nauk humanistycznych i społecznych "za wybitne osiągnięcia w badaniach kultury Kaszub i Pomorza".
Prof. Michał Woźniak otrzymał nagrodę w kategorii nauk przyrodniczych i ścisłych "za wybitne osiągnięcia naukowe dotyczące molekularnego mechanizmu sygnalizacji stresu oksydacyjnego".
"Wdzięczni jesteśmy wam za wyznaczanie kierunków rozwoju oraz uczestnictwo w szerokim spektrum życia miasta i regionu" - mówił zastępca prezydenta Gdańska, Piotr Kowalczuk podczas uroczystości. Podkreślił, że "od wieków patronowanie naukowcom i artystom znajduje się w kodzie Gdańska". Ocenił, że "tak dynamiczny rozwój Pomorza możliwy jest dzięki ogromnemu naukowemu zaangażowaniu środowisk pomorskich uczelni". Wiceprezydent zauważył, że z każdym rokiem "do kapituły nagrody wpływa coraz więcej wniosków o jej przyznanie".
Socjolog, antropolog, historyk, profesor nauk humanistycznych Cezary Obracht-Prondzyński naukowo zajmuje się socjologią etniczności, w tym m.in. mniejszościami narodowymi i etnicznymi we współczesnej Polsce i Europie, stosunkami etnicznymi na Pomorzu, a także socjologią kultury, historią i kulturą Pomorza XIX i XX wieku.
W rozmowie z dziennikarzami przyznał, że otrzymanie nagrody "za wybitne osiągnięcia w badaniach kultury Kaszub i Pomorza" jest mu "szczególnie bliskie". "To jest całe moje życie naukowe, które poświęciłem na badania tego, co jest mi najbliższe (…) i to zostało docenione" – mówił. Ocenił, że "jest to nie tylko dowartościowanie tego, co sam zrobił, ale też środowiska, z którego pochodzi, z którym jest związany i które w dużej mierze go stworzyło zarówno w sensie naukowym jak i w sensie obywatelskim".
Prof. Michał Woźniak mówił podczas uroczystości, że jeszcze jako student zdecydował się zostać tzw. teoretykiem. Zrezygnował z pracy lekarza na rzecz nauk podstawowych, w jego przypadku biochemii, a później – chemii medycznej. Obecnie profesor zajmuje się "zagadnieniem inhibicji białkowych jako strategii przeciwko chorobom zakaźnym i bioterroryzmowi". Wcześniej prowadził badania związane z rakiem, w tym autoeliminacją komórek mięsaka kościopochodnego czy działaniem witaminy D3 hamującym wzrost komórek nowotworowych skóry.
Prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, przewodniczący kapituły przyznającej nagrodę, prof. Jerzy Błażejowski uzasadniając wybór tegorocznych laureatów powiedział, że prof. Cezary Obracht-Prondzyński jest "niekwestionowanym autorytetem w zakresie problematyki humanistyczno-socjologicznej dotyczącej Kaszub i Pomorza". "Ma dorobek naukowy rozpoznawalny w skali międzynarodowej" – dodał. "Prof. Michał Woźniak jest autorytetem nauk medycznych i jego osiągnięcia naukowe są podstawą przyznania tej nagrody" - dodał.
Przyznał, że "zawsze i w tym roku też tak było, jest więcej zgłoszonych kandydatów, wszyscy są bardzo dobrzy i trudno jest spośród nich wybrać laureata".
Zauważył, że nagroda im. Jana Heweliusza jest rozpoznawana w skali krajowej i międzynarodowej. Kandydatów do nagrody mogą zgłaszać m.in. członkowie PAN, Polskiej Akademii Umiejętności, GTN i uczelnie. Każdy z laureatów otrzymał po 16 tys. zł brutto.
Prof. Cezary Obracht-Prondzyński jest związany z Uniwersytetem Gdańskim (UG) od początku swojej kariery naukowej, od 1989 r. Był m.in. dyrektorem Instytutu filozofii, socjologii i dziennikarstwa UG a obecnie jest kierownikiem Zakładu antropologii społecznej w tym instytucie oraz kierownikiem Pomorskiego centrum badań nad kulturą. Jest autorem i współautorem ponad 30 książek, redaktorem i współredaktorem ponad 20, autorem kilkuset artykułów naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych oraz promotorem ośmiu prac doktorskich. Najważniejsze publikacje w dorobku laureata to: „Kaszubi – między dyskryminacją a regionalną podmiotowością” i „Kaszubskich pamiątek skarbnice”. Jest animatorem kultury oraz członkiem m.in. Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.
Biochemik, profesor nauk medycznych, nauczyciel akademicki, prof. Michał Woźniak zawodowo jest związany z Akademią Medyczną w Gdańsku, obecnie Gdańskim Uniwersytetem Medycznym. Od 1999 roku jest kierownikiem Katedry i zakładu chemii medycznej. Naukowo specjalizuje się w zagadnieniach z zakresu biochemii. Zajmuje się m.in. badaniami dotyczącymi mechanizmów reakcji wolnorodnikowych w mechanizmie powstawania (patogenezie) chorób i procesach zaprogramowanej i martwiczej śmierci komórek nowotworowych. Opublikował ok. 230 artykułów naukowych
Nagroda naukowa miasta Gdańska im. Jana Heweliusza została ustanowiona w 1987 r. Przez pierwsze kilkanaście lat wyróżnienie przyznawano wyłącznie w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych. Od 2001 r. przyznaje się je także w dziedzinie nauk humanistycznych, a w 2013 r. kategorię tą poszerzono o nauki społeczne. Dotychczas nagrodę otrzymało 45 naukowców, m.in. literaturoznawca i pisarz prof. Stefan Chwin oraz lekarz i naukowiec prof. Krzysztof Narkiewicz.
Nagroda wręczana jest co roku w dniu urodzin związanego z Gdańskiem Jana Heweliusza. Astronom urodził się w Gdańsku 28 stycznia 1611 r., zmarł także w Gdańsku w dniu swoich 76. urodzin. (PAP)
Autor: Bożena Leszczyńska
bls/ malk/
