Prezydent Litwy Dalia Grybauskaite. Fot. PAP/L. Szymański
Litwa, obchodząc stulecie odrodzenia niepodległości, odczuwa mocne wsparcie zachodnich sojuszników – zaznaczyła prezydent Litwy Dalia Grybauskaite podczas piątkowych uroczystości, przemawiając na placu przed urzędem prezydenta.
„Na początku ubiegłego stulecia z nadzieją poszukiwaliśmy najmniejszego wsparcia. Dzisiaj wiemy, czym jest przyjazne ramię przyjaciela i sojusznika” - powiedziała prezydent Grybauskaite, zwracając się do gości uroczystości, wśród których był prezydent Polski Andrzej Duda z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą.
Przemawiając do zebranych na placu Litwinów, prezydent zaznaczyła, że mamy szczęście obchodzić setną rocznicę odbudowy państwowości i życzyła, by ten dzień „pozostawił głęboki ślad”. „Każdy z was jest Litwą. Od tego, co robicie, jak żyjecie zależy honor Litwy” - powiedziała Grybauskaite, zachęcając do wspólnego odważnego budowania państwa. „Bądźmy widoczni i słyszalni, bądźmy odważni i pełni zaufania” - dodała.
Uroczyste przemówienie prezydent Grybauskaite poprzedziła ceremonia podniesienia flag trzech państw bałtyckich. Natomiast po przemówieniu na cześć setnej rocznicy podpisania 16 lutego w 1918 roku Aktu Niepodległości zabiły dzwony we wszystkich kościołach Litwy.
W państwowych uroczystościach poświęconych podpisaniu Aktu Niepodległości oprócz prezydenta Dudy biorą udział prezydenci Niemiec - Frank-Walter Steinmeier, Łotwy - Raimonds Vejonis, Estonii - Kersti Kaljulaid, Islandii - Gudni Johannesson, Ukrainy - Petro Poroszenko, Gruzji - Giorgi Margwelaszwili, przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk i szef Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker. Obecni są również przedstawiciele rodów królewskich ze Szwecji i Danii.
Życzenia dla Litwy na ręce prezydent Grybauskaite przysłali przywódcy państw z całego świata. „Ślę Wam życzenia i modlę się o jedność narodu w dążeniu do wspólnego dobra” - napisał papież Franciszek. Prezydent USA Donald Trump w liście gratulacyjnym wyraził zadowolenie „z długoletniej przyjaźni i partnerstwa w pokonywaniu wspólnych wyzwań”. Podziękował też Litwie za wkład „w obronę jedności terytorialnej NATO i walkę z zagrożeniami międzynarodowego terroryzmu”.
16 lutego 1918 roku Rada Litewska (Taryba) pod przewodnictwem Jonasa Basanavicziusa podpisała akt ogłaszający niepodległość kraju. Podpisało go 20 sygnatariuszy, m.in. Stanisław Narutowicz, brat pierwszego prezydenta niepodległej Polski Gabriela Narutowicza.
W czasie podpisania Aktu Litwa znajdowała się pod okupacją niemiecką, dlatego dokument nie oznaczał powstania państwa litewskiego, a jedynie wyrażał wolę narodu do jego stworzenia. Realna niepodległość Litwy rozpoczęła się kilka miesięcy później, wraz z zakończeniem I wojny światowej. W listopadzie 1918 roku Augustinas Voldemaras sformował pierwszy rząd litewski, w kwietniu 1919 roku Antanas Smetona został pierwszym prezydentem Litwy.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ ndz/ ap/
