Wykonane w brązie miniatury rzeźb, medale okolicznościowe, prace plastyczne, szkicowniki można obejrzeć w Muzeum Rzeźby Andrzeja Pityńskiego w Ulanowie (Podkarpackie). Placówka mieści się w zrekonstruowanym domu rodzinnym artysty.
Urodzony w Ulanowie Pityński jest autorem rozsianych po całym świecie, głównie w Stanach Zjednoczonych i Polsce, rzeźb monumentalnych o tematyce patriotycznej i martyrologicznej. Są wśród nich m.in. Pomnik Katyński w Jersey City w stanie New Jersey w USA czy Bostoński Pomnik Partyzantów.
"Prof. Pityński urodził się w Ulanowie. Tutaj ukończył szkołę podstawową, liceum ogólnokształcące. Jest ściśle związany z naszym miastem" – powiedział w środę PAP kustosz muzeum Mieczysław Wójcik.
W muzeum znajduje się blisko 30 miniatur rzeźb Pityńskiego. Zostały przez autora odlane w brązie. "Ważą od kilku do kilkudziesięciu kilogramów" – zauważył kustosz placówki.
Muzeum posiada też kilkanaście medali okolicznościowych autorstwa Pityńskiego. "Mamy także wykonane węglem jego obrazy. Są szkicowniki, pamiątki osobiste" – mówił Wójcik.
Utworzona prawie trzy lata temu placówka mieści się niedaleko portu rzecznego nad Sanem w zrekonstruowanym domku flisackim, w którym urodził się Pityński. Ekspozycja zajmuje trzy jego pomieszczenia. "Mieszkający i pracujący w USA artysta odwiedza nas regularnie; raz, dwa razy w roku" – przypomniał kustosz.
Do najsłynniejszych rzeźb Pityńskieg należą: Pomnik Katyński w Jersey City w stanie New Jersey w USA; Bostoński Pomnik Partyzantów; Pomnik Mściciela w Doylestown na cmentarzu polskim w tzw. Amerykańskiej Częstochowie; Pomnik Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej, nazywany także pomnikiem Hallerczyków, na warszawskim Żoliborzu.
Urodził się 15 marca 1947 r. w Ulanowie. Jego rodzice, Aleksander i Stefania, należeli do podziemia antykomunistycznego. Pod koniec lat 50. Andrzej wraz z ojcem wspomagał i zaopatrywał pozostających w podziemiu Żołnierzy Wyklętych, m.in. Michała Krupę ps. Pułkownik, ukrywającego się do 1959 r. Urząd Bezpieczeństwa dokonywał częstych najść na dom Pityńskich, rewizji, przesłuchań, co miało związek z poszukiwaniem Krupy, który był bratem Stefanii Pityńskiej.
Ukończył liceum ogólnokształcące w Ulanowie, następnie Technikum Wodno-Melioracyjne w Trzcianie k. Rzeszowa. Po kolejnych prowokacjach i pokazowym procesie w 1967 r., w którym oskarżono ojca i syna, rodzina opuściła Ulanów.
Przeprowadził się do Krakowa, gdzie rozpoczął naukę w Studium Nauczycielskim, wkrótce jednak podjął studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni rzeźby najpierw Mariana Koniecznego, a później Jerzego Bandury. Jako student wykonał popiersie Ignacego Jana Paderewskiego, które ustawione zostało przed Collegium Paderevianum w Krakowie.
W październiku 1974 r. wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Pracował tam jako robotnik budowlany, wkrótce też podjął studia artystyczne na wydziale rzeźby w Arts Students League w Nowym Jorku.
W 1979 r. wykonał rzeźbę "Partyzanci I", która w 1983 r., została odsłonięta jako pomnik w Bostonie. Kolejny pomnik autorstwa Pityńskiego "Partyzanci" stanął w Hamilton.
Pityński został członkiem National Sculpture Society (NSS), profesorem rzeźby w Johnson Atelier Technical Institute of Sculpture w Mercerville. W 1987 r. otrzymał obywatelstwo USA. Dwa lata później przyjechał do Polski i odtąd bywa w kraju regularnie.
Jest również autorem wykonanego z brązu popiersia dowódcy 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa, odsłoniętego na Largo Generale Anders w Cassino, przed Muzeum Historiale w przeddzień 70. rocznicy zakończenia bitwy pod Monte Cassino. Rzeźbę ufundowało Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej z Nowego Jorku.
W 2017 roku przez prezydenta Polski Andrzeja Dudę został odznaczony Orderem Orła Białego.(PAP)
autor: Alfred Kyc
kyc/ agz/
