Zabytkowe wiejskie chaty, drewniane budynki gospodarcze jak stodoła czy spichlerz - znajdą się w powstającej w Podlaskim Muzeum Kultury Ludowej tzw. wiosce białoruskiej, czyli zagrodzie poświęconej budownictwu południowo-wschodniej części regionu.
Muzeum, położone w Wasilkowie k. Białegostoku, ma charakter skansenu; na jego terenie znajduje się ponad 40 różnych obiektów drewnianych, w tym budynki mieszkalne (np. chaty typu trojak czy chaty ze wschodniego Podlasia), budynki gospodarskie, leśniczówki czy dwory.
Jak powiedział PAP dyrektor Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej dr Artur Gaweł, zagroda poświęcona budownictwu wschodniej części regionu była planowana od początku powstawania muzeum. Muzeum, wtedy jako Białostockie Muzeum Wsi, oddział Muzeum Podlaskiego, powstało w 1982 roku. Jednak - jak mówił Gaweł - do tej pory nie udało się takiej zagrody stworzyć, a przenoszono budynki z innych miejsc. "Ale jako muzeum mamy obowiązek zachować tradycje wschodniej części województwa, południowo-wschodniej, zamieszkanej w dużej mierze przez Białorusinów. To budownictwo drewniane w tych miejscach ginie równie szybko" - powiedział dyrektor.
W ramach tzw. wioski białoruskiej planowanych jest kilka zagród reprezentujących różne typy wiejskiego budownictwa. Gaweł powiedział, że będzie chciał odtworzyć wszystko w taki sposób, jak to wcześniej wyglądało, czyli budynki mieszkalne i część gospodarcza.
Do skansenu została już przeniesiona stodoła z Redut, miejscowości w podlaskiej gminie Orla. Wybudowana została w połowie XIX wieku. To czterospadowy, kryty strzechą budynek. Gaweł powiedział, że już takich obiektów nie ma. W przyszłości planowane jest otwarcie ekspozycji stałej we wnętrzu stodoły i pokazanie, co niegdyś przechowywano w stodole. Gaweł dodał, że obecnie stodoły tracą na wsiach swoją funkcję i zaczynają być "wielkimi składzikami", stąd tak ważne, by tę tradycję zachować.
W zagrodzie mają stanąć dwa budynki z miejscowości Czyże, z których jeden wyróżnia się archaiczną budową, drugi posiada typowe dla budownictwa z tego terenu zdobienia domów. Gaweł mówił, że typowe dla budownictwa są tzw. szeregówki, czyli domy budowane ścianą szczytową do drogi, w których, oprócz części mieszkalnej, była też część gospodarcza.
Budynki z Czyż mają trafić do muzeum jeszcze w tym roku; w maju ma rozpocząć się rozbiórka, następnie zostaną przewiezione do skansenu i do końca roku stanie w białoruskiej wiosce przynajmniej jeden z nich. Wnętrza domów będzie można zwiedzać, będą urządzone w typowy dla tej części województwa sposób.
W przyszłości planowane jest też przeniesienie innych budynków gospodarczych z tego terenu, jak np. spichlerza. Gaweł powiedział, że podczas wyjazdów etnograficznych wciąż znajduje budynki, które warto byłoby przenieść do skansenu.(PAP)
autorka: Sylwia Wieczeryńska
swi/ krap/
