Przewodniczący Rady Głównej Instytutów Badawczych, dyrektor Instytutu Badawczego Dróg i Mostów prof. Leszek Rafalski (L) oraz dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro (P) podczas spotkania prasowego dotyczącego przekazania do zbiorów Muzeum Historii Polski mapy wyjścia wojsk sowieckich z Polski w latach 1992-1993. Fot. PAP/L. Szymański
Wyjście wojsk rosyjskich z Polski było przypieczętowaniem tego, że jesteśmy wolni i niepodlegli - powiedział dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro na spotkaniu poświęconym przekazaniu do zbiorów MHP mapy wyjścia tych wojsk z Polski w latach 1992-1993.
W spotkaniu, oprócz dyrektora MHP, uczestniczyli wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński, dyrektor Instytutu Badawczego Dróg i Mostów prof. dr hab. inż. Leszek Rafalski oraz Witold Chodakiewicz, podsekretarz stanu w Ministerstwie Transportu i Gospodarki Morskiej w latach 1990-94, 1998-2002, który był inicjatorem stworzenia mapy.
Mapa poglądowa wyprowadzenia Jednostek Armii Rosyjskiej (JAR) została przygotowana w Instytucie Badawczym Dróg i Mostów (IBDiM) dla potrzeb Sztabu Resortowego powołanego przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej. Na mapie oznaczono miejsca stacjonowania JAR, jak również potencjalne trasy komunikacyjne, przy wykorzystaniu których planowano wycofanie ich z Polski i przeprowadzenie tranzytu z Niemiec do Rosji.
Wojska radzieckie w Polsce
Kostro powiedział, że wyprowadzenie wojsk rosyjskich było zwieńczeniem pewnego procesu, który rozpoczął się 4 czerwca 1989 r. "Opuszczenie wojsk rosyjskich to było przypieczętowanie tego, że jesteśmy rzeczywiście wolni, niepodlegli, że żadne obce wojska nie będą nam dyktowały, co mamy robić, lubić, z kim mamy zawierać sojusze" - mówił dyrektor.
Wskazał, że na mapie są oznaczone miejsca stacjonowania najważniejszych jednostek armii rosyjskiej, a także trasy, którymi były wyprowadzane wojska - zarówno drogi, jak i linie kolejowe.
Wicepremier, szef MKiDN Piotr Gliński podziękował za przekazanie mapy i poinformował, że w przyszłym tygodniu zostanie podpisana umowa o budowie Muzeum Historii Polski. "Za 33 miesiące otwieramy Muzeum Historii Polski" - oświadczył Gliński.
W jego ocenie im będzie bliżej otwarcia muzeum, tym będzie pojawiało się więcej darów dla placówki. "Polacy w kraju będą chcieli przekazać to, co mają ważnego w swoich zbiorach, w swoich archiwach domowych do najważniejszego polskiego muzeum historycznego, do Muzeum Historii Polski" - podkreślił.
Dyrektor Instytutu Badawczego Dróg i Mostów pytany przez PAP, dlaczego w tym momencie zdecydowano się na przekazanie mapy, powiedział, że upływa 25 lat od czasu wyjścia wojsk rosyjskich z Polski. "Stwierdziliśmy, wiedząc, że w przyszłości powstanie Muzeum Historii Polski, że warto taką mapę przekazać, zakonserwować, żeby pokazać jak wyglądało wyprowadzanie Jednostek Armii Rosyjskiej z Polski w 1993 r." - dodał.
Jak mówił, mapa była graficzną informacją, gdzie jednostki rosyjskie są i jakie są problemy transportowe z ich wyprowadzeniem, czyli "znalezienie pewnych sposobów wyprowadzki zarówno drogami, jak i kolejami".
17 września 1993 r., na podstawie porozumień zawartych przez rządy RP i Federacji Rosyjskiej, JAR, a dokładniej Północna Grupa Wojsk licząca ok. 56 tysięcy żołnierzy rosyjskich i obejmująca wraz z wyposażeniem 5203 transporty kolejowe, na 22934 wagonach, została w całości odprawiona na Wschód i wycofana z Polski.
Równolegle do wycofywania wojsk z Polski, prowadzono tranzyt JAR tworzących Zachodnią Grupę Wojsk, stacjonujących w byłej NRD. Tranzyt objął 113 tys. żołnierzy rosyjskich i 2177 transportów operacyjnych i zaopatrzeniowych na 63121 wagonach oraz 8972 samolotów. Polska strona wywiązała się z umowy tranzytowej. Cała operacja została zakończona 11 września 1994 r.
Wojska rosyjskie z Polski wycofano rok przed zakończeniem tranzytu z Niemiec. Uniknęliśmy w ten sposób pozostania JAR na naszym terytorium, gdy tranzyt z Niemiec zostałby już zakończony. Środki transportu i przewozu obu grup rosyjskich - odpłatnie - zapewniały PKP. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ itm/
