Urodził się w 1919 r. w Warszawie, tu także rozpoczął swoją edukację. Nie znamy szczegółów jego wczesnej młodości. Jako nastolatek rozpoczął współpracę z pismem „Orka na Ugorze”. Po wybuchu II wojny światowej i upadku Warszawy, już w listopadzie 1939 r., znalazł się w jednej z pierwszych konspiracyjnych organizacji niepodległościowych: PLAN-ie, czyli Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej.
Zimą 1940 r. młodzi spiskowcy zostali przez okupanta całkowicie rozbici. Strzeleckiemu udało się uniknąć aresztowania. Został członkiem PPS-WRN, a głównym polem jego konspiracyjnej działalności było redagowanie pism „Płomienie” oraz „Młodzież Socjalistyczna”. Po wybuchu Powstania Warszawskiego włączył się do bezpośredniej walki na Żoliborzu jako żołnierz IV batalionu OW PPS im. Jarosława Dąbrowskiego. Był dwukrotnie ranny.
Strzelecki jako socjolog
Przed wojną Strzelecki rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, ale po pięciu latach bardziej niż prawo zaczęły pociągać go socjologia i politologia. O tym, że w ciągu tych lat bardzo już dojrzał intelektualnie i okrzepł jako teoretyk, doskonale świadczy opublikowany w 1946 r. manifest „O socjalizmie humanistycznym” – bardzo antykomunistyczny w swej wymowie, lecz jednocześnie zredagowany tak sprawnie, by wywołać żywiołową dyskusję, ale też tak, by jego autor uniknął ingerencji władz.
Po 1948 r. zrozumiał, że stalinowskiej władzy nie da się zreformować. Jako socjolog zrozumiał jednak również, że taka intensywność i wszechobecność władzy, jaka zapanowała w ciągu pierwszych ośmiu lat po wojnie, nie może trwać w nieskończoność. W 1948 r. został członkiem PZPR.
Strzelecki i Klub Krzywego Koła
Po śmierci Stalina w 1953 r. uznał, że wraz ze Stalinem kończy się stalinizm, a to otwiera potencjalnie drogę do „socjalizmu humanistycznego”. Nie był w tym zresztą osamotniony. Już w 1955 r. kilkudziesięciu intelektualistów i twórców, wśród nich m.in. Leszek Kołakowski, Jan Józef Lipski, Andrzej Munk, Karol Modzelewski, Melchior Wańkowicz czy Paweł Jasienica, stworzyło tzw. Klub Krzywego Koła – rodzaj interdyscyplinarnej płaszczyzny wymiany myśli, mającej na celu właśnie zreformowanie dotychczasowego układu politycznego. KKK nie był bytem opozycyjnym w sensie politycznym, jednak krytyczny stosunek do władz, wsparty potężnymi intelektami, mógł stanowić realną siłę przy zmianach systemu. Strzelecki prowadził w nim zaś bardzo ważny dział – badań społecznych.
Po zawieszeniu działalności KKK w 1962 r. skupił się na pewien czas na działalności naukowej. Wtedy właśnie zrobił spóźniony nieco doktorat, wtedy też ukazała się jego pierwsza głośna książka „Niepokoje amerykańskie”, wiele mówiąca nie tylko o przenikliwości badawczej autora, lecz także umiejętności poruszania się w przaśnej intelektualnie rzeczywistości PRL. „Niepokoje amerykańskie”, a także wydane pięć lat później „Kontynuacje” – wybór jego krótszych form – oraz „Próby świadectwa” (1971), oparta na własnych doświadczeniach próba zrozumienia mentalności pokolenia, które przeżyło wojnę, zapewniły Strzeleckiemu uznanie w świecie nauki. Nie tylko zresztą nauki – jego książki były bowiem autentycznie czytane, co z kolei ustawiło go na pozycji autorytetu.
Strzelecki w KOR
W połowie lat siedemdziesiątych zaangażował się otwarcie w działania pierwszej poważnej peerelowskiej opozycji, Komitetu Obrony Robotników. W 1977 r. powstał finansowany przez KOR tzw. Uniwersytet Latający, czyli cykle organizowanych niezależnie od państwa wykładów, w którego działalność włączył się również Strzelecki. 13 grudnia 1981 r. spora część wykładowców została internowana, w tym Strzelecki, który jak większość dał się ponieść karnawałowi „Solidarności”.
Działalność naukowa Strzeleckiego
Jest bardzo znamienne, że Strzeleckiemu udało się uzyskać habilitację dopiero w 1987 r., a więc w momencie, gdy dobiegał już siedemdziesiątki. Inna rzecz, że publikował niewiele, w dużym stopniu pochłonięty działalnością społeczną – był bowiem rzadkim modelem socjologa zarówno w teorii, jak i praktyce; nie zadowalał się badaniem procesów społecznych, chciał również na nie wpływać. Tym bardziej zaskakujące wydaje się, że swoją bodaj najważniejszą pracę („Socjalizmu model liryczny: założenia o rzeczywistości w mowie publicznej 1975–1979”) napisał w roku 1980 – największego zaangażowania politycznego. Do księgarń trafiła jednak dopiero w roku 1989.
Okoliczności śmierci Strzeleckiego
W nocy z 29 na 30 czerwca 1988 r. Strzelecki został ciężko pobity na warszawskiej ulicy. Nieprzytomnego z ciężkimi obrażeniami głowy znaleziono nad brzegiem Wisły. Zmarł 11 lipca w wyniku obrażeń.(PAP)
