Słowacki Instytut Pamięci Narodowej (UPN) opublikował w czwartek zrekonstruowaną strukturę organizacyjną kontrwywiadu wojskowego i nazwiska 371 oficerów z lat 1968–1989. Instytut uzupełnia w ten sposób wcześniejsze publikacje o Państwowej Służbie Bezpieczeństwa (StB) na Słowacji.
"Dziś publikujemy strukturę organizacyjną jednostek kontrwywiadu wojskowego w latach 1968-1989 oraz nazwiska 371 oficerów, którzy zostali przydzieleni do tych jednostek" - poinformował przewodniczący zarządu UPN Jergusz Sivosz.
Podkreślił, że kontrwywiad wojskowy był częścią StB, podlegającą Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Jego głównym zadaniem była ochrona wywiadowcza Czechosłowackiej Armii Ludowej. W praktyce jednak podobnie jak inne jednostki StB, zajmował się inwigilacją, kontrolą i prześladowaniem tzw. wrogów wewnętrznych i zewnętrznych reżimu komunistycznego oraz pomagał partii komunistycznej utrzymać się przy władzy.
Kontrwywiad wojskowy zajmował się także walką z dywersją ideologiczną, wykrywaniem przyczyn obniżenia gotowości bojowej armii (np. kradzieży broni lub dezercji), a także ochroną tajemnicy gospodarczej i służbowej państwa.
Monitorował również żołnierzy i członków ich rodzin przebywających za granicą lub mających kontakt z osobami z zagranicy. Działał też w jednostkach straży granicznej, w szczególności w 11. Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza z siedzibą w Bratysławie, która odpowiadała za odcinek granicy z Austrią.
"Członkowie kontrwywiadu wojskowego mieli wszędzie uszy i oczy" - zauważył na konferencji prasowej Pavol Pytlik z wydziału dokumentacji Instytutu.
Podczas spotkania z prasą podkreślono, że rekonstrukcja struktury organizacyjnej i jej obsady personalnej wymagała badań archiwalnych i historycznych. Dodatkowym utrudnieniem był fakt, że wiele akt personalnych znajduje się w Czechach, o które Instytut musiał występować do odpowiednich instytucji. Część informacji dostarczyły dokumenty archiwalne, takie jak zarządzenia i rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych, rozkazy kadrowe, imienne karty ewidencyjne funkcjonariuszy czy teczki personalne.
Instytut Pamięci Narodu od 2007 roku publikuje strukturę jednostek StB na Słowacji oraz ich obsadę personalną. Do tej pory opublikował dane o ponad 4 690 funkcjonariuszach. W najbliższym okresie planuje publikację kolejnych jednostek StB. Mają to być m.in. jednostki kontrwywiadu cywilnego i wojskowego z lat 50. i 60. oraz jednostki śledcze.
Piotr Górecki (PAP)
ptg/ mal/
