Cmentarz Osobowicki we Wrocławiu, gdzie w latach 1948-1956 chowano osoby stracone lub które zmarły we wrocławskich więzieniach. Fot. PAP/Maciej Kulczyński
Na dwóch polach Cmentarza Osobowickiego zakończył się najważniejszy etap ekshumacji ofiar aparatu komunistycznego z lat 1948-1956. Zamiast w zbiorowej mogile, ekshumowani spoczną w imiennych grobach. Ich uroczysty pogrzeb zaplanowany jest wstępnie na przyszły rok.
O zakończeniu najważniejszego etapu prac ekshumacyjnych na polach 81A i 120 Cmentarza Osobowickiego przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej poinformowali na konferencji prasowej zorganizowanej w czwartek (30 października) we Wrocławiu.
Pola 81A i 120 cmentarza to kwatery więzienne, w których w latach 1948-1956 potajemnie pogrzebano ok. 350 więźniów m.in. żołnierzy antykomunistycznego podziemia niepodległościowego – straconych i zmarłych w Więzieniu nr 1 przy ul. Kleczkowskiej oraz zmarłych w Więzieniu nr 2 przy ul. Sądowej we Wrocławiu w okresie stalinowskiego terroru. Grzebano tu również więźniów osadzonych za przestępstwa pospolite.
- Chodziło o to, by oddzielić szczątki bohaterów, żołnierzy podziemia niepodległościowego, żołnierzy wyklętych od szczątków kryminalistów, agentów gestapo, a nawet funkcjonariuszy UB. Niemniej istotne było też uhonorowanie tych wszystkich bohaterów, którzy do tej pory nie mieli żadnego nagrobka, leżeli w bezimiennych mogiłach, tak, jak pochowali ich oprawcy na przełomie lat 40. i 50. - wyjaśnił dyrektor Oddziału IPN we Wrocławiu.
Prace prowadzone na polach położonych przed pomnikiem „Ofiar Terroru Komunistycznego 1945-1956” były prowadzone od ubiegłego roku. Na nowo utworzonej kwaterze wojennej, zlokalizowanej bezpośrednio przed pomnikiem, gotowa jest już część nagrobków. Pozostałe powstaną w 2026 r., po zakończeniu kolejnego etapu ekshumacji.
- Projekt przebiega zgodnie z planem. Mam nadzieję, że w pierwszej połowie przyszłego roku spotkamy się tu na uroczystości pogrzebowej – powiedziała z-ca dyr. Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Joanna Sulej-Piskorz.
Jak poinformowano, ważnym elementem nowego upamiętnienia są imiona i nazwiska zmarłych oraz daty ich życia. Dodatkowo na tablicach znajdą się krótkie informacje biograficzne. Wszystkie prace prowadzone są na cmentarzu komunalnym, znajdującym się pod zarządem Urzędu Miejskiego Wrocławia. W wyniku przeprowadzonych ekshumacji część pól więziennych została zwolniona.
– Miejsce to nie będzie służyło dalszym pochówkom. Chcemy, aby stało się przestrzenią zadumy i refleksji, współgrającą z pozostałą częścią cmentarza. Całość koncepcji zostanie dopracowana w najbliższym czasie. Taką deklarację złożył prezydent Wrocławia – zapowiedział z-ca dyr. Departamentu Strategii i Zrównoważonego Rozwoju Miasta Wrocławia Bartłomiej Świerczewski.
W 2026 r. IPN ma w planach ekshumacje w nieobjętej dotąd pracami części pola 120. Jak podano, koszty dotychczasowych prac to około 1 mln zł. (PAP)
kak/ aszw/
