Na warszawskiej Ochocie upamiętniono rozpoczęcie obrony miasta w 1939 r.

Zastępca burmistrza Ochoty Dorota Stegienka przypomniała, że to na okolicach ówczesnej ulicy Opaczewskiej, spoczął w pierwszych dniach walki największy ciężar walk z wojskami niemieckimi. Przypomniała wiersz „Ulica Opaczewska” autorstwa Jana Janiczka zakończony słowami „Ja, pani Opaczewska, bronię dziś Warszawy!”. W tym kontekście zauważyła, że jest on wezwaniem do pamięci o obronie miasta w 1939 r. i wezwaniem do udziału w uroczystościach, takich jak ta organizowana w rocznicę rozpoczęcia walki o Warszawę.

Przewodniczący Rady Dzielnicy Ochota Krzysztof Wojciechowski podkreślił, że reprezentowana przez niego dzielnica odegrała wyjątkową rolę w całym okresie wojennej historii Warszawy.

CZYTAJ TAKŻE

84 lata temu wojska niemieckie zaatakowały RP – początek II wojny światowej

„Nasza dzielnica była świadkiem tragicznych wydarzeń, tragedii znajdującego się nieopodal Zieleniaka. Oficjalnie był to obóz przejściowy, lecz w rzeczywistości kolejnym etapem zagłady. Gdy idziemy ulicą Grójecką co krok napotykamy miejsca pamięci ku czci rozstrzelanych” – powiedział Krzysztof Wojciechowski. Dodał, że Warszawa „otrząsnęła się z tych wydarzeń, bo jest miastem bohaterów”.

W odczytanym Apelu Pamięci przypomniano o wysiłku zarówno cywilnych mieszkańców miasta, jak i żołnierzy Armii „Warszawa”, Armii „Poznań” i „Pomorze” oraz wszystkich pozostałych zgrupowań, które odegrały istotną rolę w walkach o Warszawę we wrześniu 1939 r. Wymieniono także zasługi obrony cywilnej oraz służb niosących pomoc rannym i przysypanym w zawalonych domach podczas bombardowań. „Wzywam do nas bohaterską ludność stolicy, która nie upadła na duchu i swoim oporem, godnością i wolą przetrwania wspierała działania obronne” – głosił tekst Apelu Pamięci. Przypomniano, że barykada przy Opaczewskiej pozostała niezdobyta do dnia kapitulacji. Po wygłoszeniu Apelu Pułk Reprezentacyjny Wojska Polskiego oddał salwę honorową.

W uroczystości wzięli udział także przedstawiciele Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, weterani, byli więźniowie polityczni, harcerze Związku Harcerstwa Polskiego i Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, władze miasta, uczniowie szkół z Ochoty i mieszkańcy dzielnicy. Kwiaty pod pomnikiem złożył między innymi zastępca szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych płk Mariusz Tomalski.

Niemcy próbowali zdobyć Warszawę, rozpoczynając natarcie od strony dzielnic Ochota i Wola. Radio Berlin zdążyło nawet podać fałszywą informację o zajęciu Warszawy. Wobec skutecznej obrony polskich żołnierzy Niemcy, ponosząc duże straty, zostali zmuszeni do odwrotu.

8 września 1939 r., po dwóch dniach chaosu związanej z ewakuacją urzędów i niefortunnym rozkazem wymarszu z Warszawy mężczyzn zdolnych do noszenia broni, z niedobitków polskich jednostek nadciągających do stolicy ze wszystkich stron Polski powstała Armia „Warszawa”. Jej dowódcą armii został gen. dyw. Juliusz Rómmel. Jeszcze tego samego dnia do obrzeży miasta od strony ulicy Grójeckiej dotarły oddziały niemieckiej 4. Dywizji Pancernej. Niemcy z marszu próbowali zdobyć Warszawę, rozpoczynając natarcie od strony dzielnic Ochota i Wola. Radio Berlin zdążyło nawet podać fałszywą informację o zajęciu Warszawy. Wobec skutecznej obrony polskich żołnierzy Niemcy, ponosząc duże straty, zostali zmuszeni do odwrotu.

Przez następne tygodnie do 28 września stolica bohatersko odpierała niemieckie ataki z lądu i powietrza. Codziennie pod gruzami bombardowanych domów ginęły setki ludzi.

Przez następne tygodnie do 28 września stolica bohatersko odpierała niemieckie ataki z lądu i powietrza. Codziennie pod gruzami bombardowanych domów ginęły setki ludzi.

Mimo to, warszawiacy z narażeniem życia organizowali cywilną obronę oblężonego miasta - budowali barykady, opiekowali się rannymi oraz zasilali szeregi ochotniczych formacji zbrojnych. Przez cały okres walk o stolicę oddziały niemieckie nie przedarły się na obszar zwartej zabudowy miasta. Decyzję o poddaniu miasta podjęto z powodu fatalnej sytuacji aprowizacyjnej. Straty wśród cywilów wyniosły ok. 25 tys. zabitych, kilkadziesiąt tysięcy poniosło rany. Substancja mieszkalna stolicy została zniszczona co najmniej w 12 procentach.

Monument w miejscu barykady z 1939 r. został odsłonięty w 1979 r. Bryły pomnika tworzą cyfry odpowiadające datom: po lewej 8.IX – data budowy barykady, pośrodku 1939 – rok obrony Warszawy, po prawej 27.IX – data zawieszenia broni. W 2020 roku pomnik poddano renowacji. (PAP)

Autor: Michał Szukała

szuk/ robs/