Kamienna płyta z podpisem lingwisty, etnografa, członka Akademii Umiejętności Hieronima Łopacińskiego prezentowana w kościele pw. Nawrócenia Św. Pawła w Lublinie, fot. PAP/W. Jargiło
Pozdrowienia sprzed 123 lat odkryli pracownicy firmy zajmującej się renowacją zabytkowego kościoła Nawrócenia św. Pawła w Lublinie. Prace budowlane w świątyni zaczęły się w 2022 r. i potrwają jeszcze co najmniej rok.
Proboszcz parafii ks. Cezary Kowalski powiedział PAP w czwartek (5 grudnia), że na kamienną płytę natrafiono podczas prac w sąsiedztwie ołtarza głównego. Widnieje na niej data 14 listopada 1901 r., nazwiska kilku osób: profesora Hieronima Łopacińskiego, inżyniera Kasjana Zakrzewskiego, Teofila Kubalskiego oraz Kazimierza Ozimka, a także adnotacja: "Pozdrowienia dla tych którzy po nas przyjdą".
Jak wyjaśnił proboszcz, tablica upamiętnia wydarzenie sprzed 123 lat, gdy grupa inżynierów i murarzy pod przewodnictwem Łopacińskiego weszła do krypt, w których bernardyni chowali swoich współbraci. Wiązało się to z pracami, które prowadzono w świątyni po kasacie zakonu w XIX w. i utworzeniu parafii. Wówczas ołtarz odsunięto od nawy głównej, żeby zrobić więcej miejsca dla wiernych.
Zakończenie renowacji kościoła - poinformował proboszcz - planowan
Cenne inkunabuły i starodruki oo. Bernardynów po konserwacji
e jest na przełomie 2025 i 2026 r. W przyszłości rozważane będą prace w podziemiach i ewentualne udostępnienie ich zwiedzającym.
Hieronim Łopaciński ur. się 30 IX 1860 r. w Ośnie Górnym na Kujawach, był językoznawcą, etnografem, historykiem, bibliofilem, nauczycielem w gimnazjum w Lublinie. Prowadził pionierskie badania z dziedziny językoznawstwa i ludoznawstwa. Zajmował się m.in. gwarami ludowymi, zabytkami kultury ludowej, dziejami narodowymi Białostocczyzny, Podlasia, Śląska Cieszyńskiego, Kaszub, Wielkopolski. Zmarł 25 VIII 1906 r. Spoczywa na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie.
Kościół pod wezwaniem Nawrócenia św. Pawła jest jednym z najważniejszych zabytków renesansu lubelskiego – nurtu architektonicznego inspirowanego architekturą włoską, charakterystycznego dla budowli sakralnych na Lubelszczyźnie, budowanych lub przebudowywanych w pierwszej połowie XVII wieku. Budowle tego typu jako pierwszy wyodrębnił i określił terminem "renesans lubelski" Władysław Tatarkiewicz w 1926 r.
Pierwszy zbudowany tu kościół gotycki z lat 1470-1497 uległ zniszczeniu i został przebudowany w latach 1557-1569. To tutaj 29 czerwca 1569 r. – w największym wówczas kościele w Lublinie – odbyło się nabożeństwo dziękczynne przed podpisaniem aktu Unii Lubelskiej.
Kolejny pożar zniszczył kościół w 1602 r. Wykonana wtedy w ciągu pięciu lat przebudowa, według projektu muratorów Rudolfa Negroniego i Jakuba Balina, wywarła decydujący wpływ na kształtowanie się renesansu lubelskiego. Świątynia stała się prawdopodobnie wzorcem powielanym przy budowie innych kościołów na terenie Lublina i regionu. Z czasów tej renesansowej przebudowy pochodzi m.in. wystrój sztukatorski sklepienia naw i prezbiterium kościoła. W kolejnych latach świątynia była jeszcze kilkakrotnie modernizowana i częściowo przebudowywana.
Prace konserwatorskie i roboty budowlane w kościele pw. Nawrócenia św. Pawła i budynku dawnego klasztoru pobernardyńskiego rozpoczęły się w 2022 r.
W lipcu tego br. wojewódzki konserwator zabytków Dariusz Kopciowski poinformował, że podczas prac ziemnych odkryto fragmenty nieznanej średniowiecznej wieży. Relikty murów z kamienia wapiennego na piaskowo-wapiennej zaprawie odsłonięto w zakrystii kościoła i w korytarzu pomiędzy nią a prezbiterium. Układają się one w rzut prostokątnej budowli o wymiarach 7,5 m na 8,5 m, od wschodu i zachodu posiadającej po trzy przypory o wymiarach 1,5 x 1,5 m.
Wstępna analiza murów wykazała, że odkryta budowla jest starsza niż wschodnie skrzydło klasztorne i prezbiterium kościoła wybudowane po pożarze z 1602 r., a jej wymiary i zastosowany budulec mogą wskazywać, że to średniowieczna budowla wieżowa zlokalizowana poza murami obronnymi miasta.
Zespół pobernardyński w Lublinie jest objęty ochroną konserwatorską poprzez wpis do rejestru zabytków woj. lubelskiego.(PAP)
pin/ dki/
