Uroczystość w 78. rocznicę rozbicia więzienia św. Michała. Fot. krakowski IPN.
Złożeniem kwiatów przed tablicą pamiątkową przy ul. Poselskiej oraz zapaleniem zniczy na cmentarzu Rakowickim przy grobie strażniczki więziennej Ireny Odrzywołek, przedstawiciele IPN oraz stowarzyszenia patriotyczne uczciły w niedzielę 78. rocznicę rozbicia więzienia św. Michała w Krakowie.
W budynku, w którym obecnie mieści się Muzeum Archeologiczne, komuniści przetrzymywali żołnierzy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych. Obiekt funkcjonował jako więzienie od czasów zaboru austriackiego, kiedy to został odebrany karmelitom bosym. W czasie II wojny światowej służył hitlerowcom.
18 sierpnia 1946 r. żołnierze 6. Kompanii Zgrupowania Partyzanckiego „Błyskawica” uwolnili z więzienia św. Michała 62 osoby, w większości więźniów politycznych.
Jak podaje IPN, była to jedna z najbardziej spektakularnych akcji żołnierzy drugiej konspiracji. Wyjechali z bazy w Podgórzu zdobyczną ciężarówką. Używając fałszywych dokumentów wkroczyli do więzienia. Wewnątrz, dzięki współpracującym z podziemiem strażnikom, czekali już uzbrojeni więźniowie. Cała akcja przebiegła bez jednego wystrzału. Około 30 spośród ponad 60 uwolnionych pomieściła ciężarówka, którą pod oknami Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego przy pl. Inwalidów odjechali w kierunku Miechowa.
70 rocznica rozbicia więzienia UB w Kielcach
Akcja powiodła się m.in. dzięki pomocy Ireny Odrzywołek, młodej strażniczki więziennej, która współpracowała z podziemiem niepodległościowym. Jest ona jedną z osób, których szczątki zostały zidentyfikowane w ramach działań IPN. Spoczęły 18 sierpnia 2023 r. w Kwaterze Żołnierzy Podziemia Niepodległościowego 1939-1963 na cmentarzu Rakowickim.
W niedzielnych uroczystościach uczestniczyli m.in. zastępca dyrektora krakowskiego oddziału IPN Cecylia Radoń i kierownik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN dr Maciej Korkuć, dyrektor Muzeum Archeologicznego w Krakowie dr hab. Jacek Górski z delegacją, prezes Stowarzyszenia Odra-Niemen Małopolska Tomasz Konturek, poczet sztandarowy Podhalańskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej Zgrupowania Partyzanckiego "Błyskawica" im. Majora Józefa Kurasia „Ognia” z prezesem Janem Dudorem.(PAP)
bko/ mrr/
