Źródło: www.wikimedia.org
W Domu Kultury Polskiej w Wilnie w środę odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Świadkowie Katynia: Józef Mackiewicz, Stanisław Swianiewicz”. Prof. Adam Fitas z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego podkreślił w rozmowie z PAP, że Swianiewicz i Mackiewicz, „to związani z Wilnem i Wileńszczyzną kluczowi świadkowie zbrodni katyńskiej”.
Wileńska konferencja miała charakter interdyscyplinarny; uczestniczyli w niej historycy, badacze literatury, a także pedagodzy.
„Tematyka konferencji była związana z trzema wydarzeniami: przede wszystkim rok 2022 został ogłoszony przez Sejm RP Rokiem Józefa Mackiewicza. W tym roku obchodzimy również 25. rocznicę śmierci Stanisława Swianiewicza. Ponadto w bieżącym roku mija 80 lat od ujawnienia prawdy o losie polskich oficerów, którzy dostali się do sowieckiej niewoli w 1939 r. Obie wymienione wyżej postacie mogły bezpośrednio świadczyć o przerażającej zbrodni, dokonanej przez Sowietów w Katyńskim Lesie” — wyjaśnił dr Tomasz Roguski, przedstawiciel Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”, głównego organizatora konferencji.
Roguski wskazał, że postacie Mackiewicza, jednego najwybitniejszych polskich pisarzy XX w., i Swianiewicza, wybitnego ekonomisty, prawnika, pisarza i sowietologa, łączą przede wszystkim dwie kwestie - Wilno, w którym działali, jak też zbrodnia katyńska, której obaj, na różny sposób stali się świadkami.
Z kolei prof. Fitas podkreślił w rozmowie z PAP, że Swianiewicz i Mackiewicz "to związani z Wilnem i Wileńszczyzną kluczowi świadkowie zbrodni katyńskiej. - Pierwszy z nich, profesor ekonomii i wykładowca Uniwersytetu Stefana Batorego, był właściwie jedynym bezpośrednim polskim świadkiem mordowania polskich oficerów, drugi - znany w dwudziestoleciu międzywojennym publicysta i reportażysta wileńskiego +Słowa+ - miał z kolei możność oglądania pod Smoleńskiem dołów i tego wszystkiego, co po żołnierzach zostało w wyniku bestialskiej zbrodni sowieckiej”.
„Obydwaj pozostawili po sobie ważne świadectwa tych wydarzeń. Mackiewicz był między innymi autorem pierwszej autorskiej i mającej charakter literacki monografii, z której zachodni świat dowiedział się o Katyniu - +The Katyn Wood Murders+, a Swianiewicz znakomicie napisanych wspomnień osnutych wokół tej problematyki - +W cieniu Katynia+. Obydwaj przez długie dziesięciolecia po II wojnie światowej bezkompromisowo walczyli na emigracji o prawdę na temat tej zbrodni, choć nie było to bezpieczne nawet w wolnym świecie zachodnim” – zauważył Fitas.
Dr Andrzej Pukszto, politolog z Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie, podkreślił, że to wydarzenie „jest szansą, by Wilno poszczyciło się tymi wybitnymi postaciami, które w tym mieście działały przez wiele lat i często wracały do tego okresu w swoich pracach”.
W konferencji udział wzięli też pedagodzy z polskich szkół na Litwie. Jak stwierdziła Danuta Szejnicka, prezes Stowarzyszenia Polonistów na Litwie, obie „postacie związane z Wilnem, które to miasto ukształtowały, są dla nas wyjątkowo cenne, gdyż są przykładami w budowaniu tożsamości kulturowej ucznia, zapoznawania go z kręgiem kultury regionalnej”.
Organizatorami konferencji byli Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”, Uniwersytet Witolda Wielkiego w Kownie oraz Stowarzyszenie Polonistów na Litwie. Projekt został finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu „Polonia i Polacy za Granicą 2022”.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ mal/
