Jan Mertka. Źródło: Wikimedia Commons
Witacz z wizerunkiem Jana Mertki uznawanego za pierwszego poległego powstańca wielkopolskiego stanął przy wjeździe do Przygodzic - jego rodzinnej miejscowości. Znak ustawiono w związku ustanowionym w tym roku Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.
Mertka zginął w wieku 19 lat pierwszego dnia powstania, 27 grudnia 1918 roku.
Biuro prasowe Urzędu Gminy w Przygodzicach poinformowało PAP, że 27 grudnia powstańca upamiętnią władze samorządowe, a także młodzież szkolna, lokalne organizacje i poczty sztandarowe. W tym roku po raz pierwszy rocznica wybuchu powstania wielkopolskiego będzie świętem państwowym.
Jan Mertka urodził się w 1899 roku w Przygodzicach. Przymuszony sytuacją materialną, w 1915 roku wyjechał do pracy do Westfalii. Został wcielony do armii pruskiej. Po powrocie w rodzinne strony został przydzielony do I Batalionu Pogranicznego Poznańskiego.27 grudnia 1918 roku pełnił służbę patrolową w okolicach Boczkowa. W jej trakcie został śmiertelnie postrzelony. Spoczywa na cmentarzu w Ostrowie Wielkopolskim.
Kilka lat temu kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w Przygodzicach odnalazł akt zgonu powstańca. Wpis znajdował się w tzw. księdze zgonów z 1918 roku. Dokument pisany odręcznie gotykiem w języku niemieckim informował: "żołnierz Johan (Jan) Mertka, 19 lat, wyznania katolickiego, zamieszkały w Przygodzicach, urodzony w Przygodzicach, stanu wolnego, syn dożywotnika Józefa Mertka i jego małżonki Magdaleny z domu Kasprzak w Szczypiornie, zmarł dnia 27 grudnia 1918".
Według ustaleń historyka regionalisty z Przygodzic Edmunda Radziszewskiego, liczba powstańców z terenu gminy szacowana jest na ponad 240 osób. Lokalne władze sukcesywnie, dzięki państwowym środkom, odnawiają powstańcze mogiły.
Według ustaleń historyka regionalisty z Przygodzic Edmunda Radziszewskiego, liczba powstańców z terenu gminy szacowana jest na ponad 240 osób. Lokalne władze sukcesywnie, dzięki państwowym środkom, odnawiają powstańcze mogiły.
W Przygodzicach tegoroczne obchody 103. rocznicy wybuchu powstania będą miały ograniczony charakter ze względu na pandemię koronawirusa. Uroczystości będą miały miejsce m.in. przed tablicą Jana Mertki i pomnikiem Powstańców Wielkopolskich w Przygodzicach oraz przy powstańczym obelisku w Jankowie Przygodzkim.
We wszystkich szkołach, dla których organem prowadzącym jest gmina Przygodzice, zorganizowano w tym roku przedsięwzięcia poświęcone rocznicy powstania. Uczniowie mogli zgłębić swoją wiedzę, organizując m.in. konkursy, uroczyste apele szkolne, przedstawienia, pogadanki o powstańcach, czy wydając gazetki szkolne.
Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu i było największym, zakończonym zwycięstwem zrywem niepodległościowym na terenie zaborów. Wojska powstańcze wyzwoliły spod władzy niemieckiej niemal całą Wielkopolskę. (PAP)
Autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ mhr/
