Od lewej: dyrektor Instytutu Śląskiego w Opolu Bartosz Kuświk, dyrektor Archiwum Państwowego w Opolu Mirosław Lenart, wicemarszałek województwa opolskiego Zbigniew Kubalańca, wojewoda opolski Sławomir Kłosowski oraz dyrektor oddziału NBP w Opolu Paweł Frącz podczas uroczystej prezentacji okolicznościowych monet, wydanych z okazji 100. rocznicy III Powstania Śląskiego, w siedzibie Oddziału Okręgowego Narodowego Banku Polskiego w Opolu. Fot. PAP/K. Świderski
W oddziale Narodowego Banku Polskiego w Opolu otwarto wystawę poświęconą powstaniom śląskim. Otwarciu wystawy towarzyszyła prezentacja monet okolicznościowych wyemitowanych przez NBP z okazji setnej rocznicy III powstania śląskiego.
Prezentowana od poniedziałku w hali operacyjnej banku wystawa zawiera plansze ze zdjęciami i kopiami dokumentów związanymi z trzema powstaniami śląskimi. Wystawę przygotowali opolscy pracownicy Archiwów Państwowych. Zgromadzone i opisane przez AP dokumenty klienci NBP w Opolu będą mogli oglądać przez najbliższy miesiąc.
Dyrektor AP w Opolu, prof. Mirosław Lenart, wskazał na ciekawe aspekty historyczne związane z czasem powstań śląskich, które nie są jeszcze powszechnie znane wśród mieszkańców regionu i kraju. Jednym z nich jest obecność na Górnym Śląsku Achillesa Rattiego - pierwszego Nuncjusza Apostolskiego w odrodzonej Rzeczpospolitej, który został mianowany Wysokim Komisarzem Kościelnym dla Obszarów Plebiscytowych Górnego Śląska oraz Warmii i Mazur.
"Obciążony licznymi obowiązkami nuncjusz Achilles Ratti pozostał w Warszawie także w trudnym dla Polski momencie wojny z bolszewikami w sierpniu 1920 r., jako jeden z nielicznych przedstawicieli państw zachodnich i jedyny członek korpusu dyplomatycznego akredytowanego w Warszawie. Większość dyplomatów ewakuowała się wcześniej do Poznania. Napięcie po obu stronach konfliktu, oskarżenia o stronniczość formułowane przez tak przez Niemców, jak i Polaków, naciski polityczne i zakulisowa gra hierarchów w zwaśnionych państwach, stanowiły nieodłączne elementy codzienności, z którą mierzyć się musiał Ratti. Poddany nieustannym atakom ze strony przedstawicieli polityki i prasy, został odwołany z funkcji komisarza w grudniu 1920 r. Zastąpił go ks. Giovanni Battista Ogno-Serra, funkcjonariusz nuncjatury w Wiedniu. W czerwcu następnego roku abp Achilles Ratti opuścił Polskę. Kilka miesięcy później, w październiku 1921 r., Rada Ministrów Rzeczpospolitej uchwaliła wniosek o nadanie Rattiemu Orderu Orła Białego" - przypomina prof. Lenart.
Po powrocie do Włoch Achilles Ratti otrzymał kapelusz kardynalski i objął w zarząd diecezję mediolańską. W lutym 1922 r. podczas konklawe, zwołanym po śmierci papieża Banedykta XV, niedawny nuncjusz apostolski w Polsce wybrany został na nowego następcę św. Piotra, przyjmując imię Piusa XI. Materialną pamiątką po pobycie papieża Piusa XI na Górnym Śląsku są m.in. insygnia papieskie w kościele pod wezwaniem św. Piotra i Pawła oraz tablica przy opolskiej katedrze.
"Jest to piękna i cenna moneta, podobnie jak cenne dla Polski było powstanie z 1921 roku. Dzięki ofiarności jego uczestników, odradzające się państwo polskie otrzymało strategicznie ważną część Górnego Śląska, z jego kopalniami węgla oraz zakładami przemysłowymi. Dla nas wszystkich to zaszczyt, że dzisiaj, sto lat od tamtych wydarzeń, możemy w ten sposób uczcić pamięć powstańców oraz przypomnieć obecnemu pokoleniu o wydarzeniach sprzed wieku, które miały miejsce na Górnym Śląsku" - powiedział prof. Frącz.
Dyrektor opolskiego oddziału NBP przypomniał, że okolicznościowa, srebrna moneta o nominale 10 złotych powstała z inicjatywy opolskich i śląskich bankowców i pracowników IPN.
"Jest to piękna i cenna moneta, podobnie jak cenne dla Polski było powstanie z 1921 roku. Dzięki ofiarności jego uczestników, odradzające się państwo polskie otrzymało strategicznie ważną część Górnego Śląska, z jego kopalniami węgla oraz zakładami przemysłowymi. Dla nas wszystkich to zaszczyt, że dzisiaj, sto lat od tamtych wydarzeń, możemy w ten sposób uczcić pamięć powstańców oraz przypomnieć obecnemu pokoleniu o wydarzeniach sprzed wieku, które miały miejsce na Górnym Śląsku" - powiedział prof. Frącz. (PAP)
autor: Marek Szczepanik
masz/ aszw/
