Unikatowy naszyjnik z XII wieku składający się ze szklanych paciorków, miedzianych zawieszek i krzyżyków został styczniowym zabytkiem miesiąca w Muzeum Podlaskim w Białymstoku. Naszyjnik odkryto podczas prac archeologicznych w Daniłowie Małym (Podlaskie).
Akcja "Zabytek miesiąca" została zapoczątkowana w Muzeum Podlaskim w 2021 r. Ma przybliżać historię przedmiotów ze zbiorów, których na co dzień nie można oglądać. Eksponaty prezentowane są w głównym holu głównej siedziby muzeum – w Ratuszu w Białymstoku. Zmieniają się co miesiąc.
Pierwszym tegorocznym zabytkiem został unikatowy miedziany naszyjnik ze szklanymi paciorkami, zawieszkami i krzyżykami. Jak podaje muzeum, naszyjnik "jest unikatem na skalę krajową ze względu na surowiec, wielość form i oryginalną kompozycję z wielobarwnych paciorków szklanych oraz znaczną liczbę zawieszek półksiężycowatych (lunul) i krzyżyków". Eksponat pochodzi ze zbiorów Działu Archeologii Muzeum Podlaskiego, został znaleziony podczas prac archeologicznych w Daniłowie Małym niedaleko Łap.
Jak powiedziała PAP Irena Taranta z tego działu, prace prowadzone były w latach 90. ubiegłego wieku, gdy był budowany gazociąg jamalski. Odkryto wtedy m.in. cmentarzysko w Daniłowie Małym datowane na XI wiek, znajdujące się na dawnej granicy Rusi z Mazowszem. Znaleziono tam m.in. 50 grobów szkieletowych, a w nich liczne ozdoby kobiece: szklane i srebrne paciorki, pierścionki ze srebra, ozdoby z brązu. W męskich grobach były natomiast szpile, ostrogi i klamry od pasów.
"Jest to jedno z bogatszych cmentarzysk na naszym terenie" - oceniła Taranta. Mówiła, że na tym cmentarzysku chowani byli bardzo zamożni mieszkańcy.
Prezentowany jako zabytek miesiąca naszyjnik został znaleziony przy pochówku dziecka w wieku do lat siedmiu, najprawdopodobniej dziewczynki. Naszyjnik składa się ze 115 paciorków szklanych, czterech zawieszek półksiężycowatych oraz pięciu krzyżyków. W ocenie historyków "wysokie walory estetyczne szkła i zawieszek stały się wyznacznikiem prestiżu i luksusu oraz świadczą o wysokim poziomie osiągniętym przez jubilerów pochodzenia ruskiego".
Jak wyjaśniają specjaliści, zawieszki - krzyżyki greckie miały końce zakończone trójliściem, co symbolizuje Trójcę Świętą, lub guzkami, co symbolizuje symbol Krwi Chrystusa, natomiast zawieszki półksiężycowate symbolizowały Przenajświętszą Bogurodzicę. "Oprócz pięknego wyglądu biżuteria niosła symboliczny przekaz wyznawanej wiary chrześcijańskiej" - podaje muzeum.
Naszyjnik w ratuszu będzie prezentowany do końca stycznia.
W ramach akcji "Zabytek miesiąca" prezentowano dotychczas m.in. przedwojenną figurę fajansową przedstawiającą niedźwiedzia, srebrną lampę chanukową z 1875 r., ikonę Matki Bożej Pocieszenia z ok. 1500 r., radio z getta w Bielsku Podlaskim, średniowieczny bucik znaleziony podczas prac wykopaliskowych w Tykocinie, łyżkę należącą do zesłańca syberyjskiego, książkę z biblioteki Izabeli Branickiej czy szkicownik Stanisława Witkiewicza.(PAP)
swi/ miś/ wus/