Cykl wystaw Nikifora w USA

"Nikifor na spacerze", "Obraz dwudzielny: sceny w cerkwi", "Kolejka" - m.in. te akwarele Nikifora Krynickiego, polskiego artysty pochodzenia łemkowskiego, będą pokazane w ramach liczącej 50 prac kolekcji w galerii Peter and Elizabeth C. Tower Gallery należącej uniwersytetu Daemen College w Amherst w stanie Nowy Jork.

Wystawa odwiedzi również Muzeum Polskie w Chicago, gdzie będzie pokazywana od 23 października do 15 stycznia 2016 roku. Następnie powędruje do Springfield w stanie Missouri i tam odbędzie się jej miesięczny pokaz w galerii Meyer Library, należącej do Uniwersytetu Stanu Missouri.

Pomysł wystawy powstał, jako wspólna idea profesora Jacka Frączaka z Uniwersytetu Stanu Missouri i profesora Andrew Wise, szefa Wydziału Historii w Daemen College. Przedsięwzięcie ma na celu przybliżenie amerykańskiej publiczności, zwłaszcza środowiskom akademickim i polonijnym, twórczości i osoby Nikifora Krynickiego. Przy okazji uroczystych inauguracji wystaw planowane są projekcje filmu „Mój Nikifor” w reżyserii Krzysztofa Krauzego.

O narodzinach projektu wystawy opowiedział PAP profesor Uniwersytetu Stanu Missouri w Springfield Jacek Frączak, który obecnie koordynuje cykl wystaw Nikifora w USA.

"Wiosną 2014 roku odwiedził mnie w Springfield profesor Andrew Wise z prywatnego koledżu w okolicach Buffalo w stanie Nowy Jork; rozmawialiśmy o rozmaitych akademickich projektach: Andrew jest dziekanem Wydziału Historii i specjalistą od historii Europy Środkowo-Wschodniej, co roku jeździ ze studentami latem do Polski. Kiedy wspomniał o sesji historycznej, poświęconej Łemkom, którą planował, zasugerowałem mu abyśmy doposażyli ten projekt o wystawę Nikifora wraz z projekcją filmu Krauzego. Andrew Wise postanowił zająć się organizowaniem stosownych grantów, ja poszukiwaniem dodatkowych partnerów do dalszych wystaw, jeśli +Nikifory+ już tu przybędą" - mówił prof. Frączak.

Projektem, jak zaznaczył Frączak, zainteresowała się p. Małgorzata Kot, nowo mianowana dyrektorka Muzeum Polskiego w Chicago. I w tej placówce będzie też odbędzie się wystawa prac Nikifora, podobnie jak na uniwersytecie w Springfield w stanie Missouri.

Wystawa pochodzi ze zbioru znanego artysty rzeźbiarza Alfonsa Karnego. Znał on Nikifora i wielokrotnie bywał w Krynicy dokonując zakupów. Był to czas tużpowojenny. "Karny opisując postać Nikifora, wspominał biedę pokoiku, w którym zamieszkiwał, sposób ubioru, trudno zrozumiałą mowę. Z osobliwości, które zapamiętał było to, że Nikifor nie przyjmował ponoć papierowych banknotów, tylko monety i Karny zawsze musiał wozić ich ze sobą sporawy pojemnik. Drugą charakterystyczną sprawą było to, że swe pracę trzymał Nikifor w dużej, drewnianej skrzyni, na której miał swe posłanie. Karny opisywał te spotkania z Nikiforem bardzo barwnie, wręcz je odgrywał" - opowiadał PAP prof. Frączak.

Przedsięwzięcie zostało w głównej mierze sfinansowane przez Daemen College, mają w nim również swój istotny udział organizacyjny i finansowy Muzeum Polskie w Chicago oraz Muzeum Podlaskie wraz z Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego w Białymstoku.

Nikifor Krynicki, właściwie Epifaniusz Drowniak (ur. 21 maja 1895 w Krynicy, zm. 10 października 1968 w Foluszu) to polski malarz łemkowskiego pochodzenia, przedstawiciel prymitywizmu (naiwizmu).

Talent Nikifora przejawiał się głównie w twórczości na kawałkach tektury, okładkach zeszytów, skrawkach papieru, na których uwieczniał autoportrety, widoki krynickich willi i cerkwie.

Obrazy Nikifora wzbudziły ich zachwyt, zwracano uwagę przede wszystkim na bezbłędne operowanie kolorem.

Pierwsza wystawa Nikifora, jeszcze jako Jana Nikifora, odbyła się w warszawskiej sali SARP w 1949 r. Dopiero dziewięć lat później prace Nikifora pokazano za granicą: w 1958 r. w paryskiej galerii Diny Vierny, potem w 1959 r. w Amsterdamie, Brukseli, Liege, w 1961r. Hajfie. W Niemczech odbyły się w 1961 r. trzy wystawy w Baden-Baden, we Frankfurcie nad Menem, w Hanowerze.(PAP)

abe/ agz/