Oryginalny rękopis Konstytucji 3 Maja. Fot. PAP/L. Szymański
Oryginał Konstytucji 3 Maja z 1791 r. od poniedziałku będzie można oglądać w Zachodniopomorskim Urzędzie Wojewódzkim w Szczecinie. Konstytucja była pierwszą w Europie, a drugą po konstytucji Stanów Zjednoczonych spisaną ustawą zasadniczą na świeci
Wszyscy chętni będą mogli oglądać Konstytucję w sali Rycerskiej urzędu wojewódzkiego codziennie od godz. 10 do 18 do czwartku 4 maja, również podczas długiego weekendu majowego.
Prezentacji oryginału konstytucji będzie towarzyszyła wystawa przygotowana przez Archiwum Główne Akt Dawnych oraz Archiwum Państwowe w Szczecinie. Widzowie dowiedzą się z niej m.in., w jakich okolicznościach konstytucja powstawała, jakie zmiany wprowadzała w ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów i jakie wywołała skutki w ówczesnej Polsce i Europie.
Jak podkreśla wojewoda zachodniopomorski Krzysztof Kozłowski, to jeden z najważniejszych polskich dokumentów. "Konstytucja na Pomorze Zachodnie przyjedzie po raz pierwszy w historii i mam nadzieję, że będzie nie lada atrakcją dla wszystkich zainteresowanych historią Polski i nie tylko" – podał.
Konstytucja 3 Maja została wyróżniona w 2015 r. Znakiem Dziedzictwa Europejskiego, przyznawanym obiektom, które odegrały znaczącą rolę w kulturze i historii Europy oraz w tworzeniu Unii Europejskiej.
Jak podkreślono w broszurze Archiwum Głównego Akt Dawnych, Konstytucję 3 Maja wkrótce po jej wprowadzeniu podziwiała cała liberalna Europa. Ciepłe słowa dla polskiej ustawy zasadniczej znajdowano na salonach Wiednia, przychylnie spoglądał na nią papież Pius VI, nawet król Prus Fryderyk Wilhelm II przysłał list gratulacyjny.
Ówczesny ambasador Stanów Zjednoczonych w Paryżu, a później prezydent, demokrata Thomas Jefferson napisał wtedy, że świat zyskał trzy konstytucje godne pamięci i szacunku, w kolejności ich ustanowienia: amerykańską, polską i francuską.
Konstytucja 3 Maja była pierwszą w Europie, a drugą po konstytucji Stanów Zjednoczonych spisaną ustawą zasadniczą na świecie. Ustawa Rządowa z 3 maja 1791 r. stanowiła zwieńczenie reform Rzeczypospolitej podjętych w okresie obrad Sejmu Czteroletniego (1788-1792).
W miejsce wolnej elekcji wprowadzała w Polsce ustrój dziedzicznej monarchii konstytucyjnej. Religii katolickiej przyznawała pozycję uprzywilejowaną, zapewniając tolerancję dla innych wyznań. Przyjęła trójpodział władzy na: prawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Zachowywała też stanową strukturę społeczeństwa, otwierając jednocześnie perspektywy dalszych przekształceń ustroju. (PAP)
res/ malk/
