Malarz nieznany, Portret damy w zielonej sukni, XVIII w. Źródło: MNKi
Malarstwo, grafika, elementy uzbrojenia, sarmackie stroje i obrzędy pogrzebowe – w Pałacyku Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku (Świętokrzyskie) otwarto we wtorek wystawę „Czołem Mości Panowie! Kultura staropolska ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach”.
Wystawa przedstawia kulturę staropolską, która rozkwitła w epoce baroku i trwała aż do schyłku XVIII wieku. Prezentowane na niej są muzealia pochodzące z tego okresu: przedmioty rzemiosła artystycznego, elementy uzbrojenia, malarstwo, grafika i rysunek. „Rozmawiamy przede wszystkim o sarmatyzmie, który ukształtował się w wieku XVI, choć pierwsze wzmianki pojawiają się już wcześniej w kronikach Jana Długosza. Samo pojęcie zostało stworzone już później w wieku XVIII, kiedy ta kultura powoli odchodziła w niepamięć i zanikała” – powiedziała PAP z-ca dyrektora Muzeum Narodowego w Kielcach ds. oddziałów Agnieszka Kowalska-Lasek.
„W momencie rozkwitu kultura sarmacka była pełna przepychu, cechowała ją swoista teatralność i wyolbrzymienie. Była zjawiskiem bardzo oryginalnym, charakterystycznym dla ziem polskich i krajów ościennych, ze względu na sarmackie zwyczaje, styl ubierania się, a przede wszystkim na sposób żegnania zmarłych” – dodała Kowalska-Lasek.
Ekspozycja została podzielona na pięć grup tematycznych: portret sarmacki, strój, uczta, wojna oraz obrzęd pogrzebowy. Prezentowane są m.in. pasy kontuszowe, baczmagi, jak również portrety sławnych wodzów Rzeczypospolitej przedstawionych w pełnych strojach.
Do najcenniejszych eksponatów prezentowanych na wystawie należą m.in. portret Aleksandra Jana Jabłonowskiego autorstwa Antoniego Misiowskiego, akwarela Juliusza Kossaka przedstawiająca legendarny oddział Lisowczyków czy też sześć akwafort Stefana della Belli ukazujących uroczysty wjazd poselstwa Józefa Ossolińskiego do Rzymu w 1633 roku.
Część eksponatów prezentowana jest po raz pierwszy szerszej publiczności. „Kiedy przygotowywaliśmy wystawę, podczas prac konserwatorskich udało nam się ustalić autora dwóch płócien noszących tytuły: Scena batalistyczna I i Scena batalistyczna II. Okazało się, że namalował je włoski artysta Francesco Graziani zwany Ciccio Napoletano” – powiedziała Kowalska-Lasek podkreślając, że wystawa nieprzypadkowo została pokazana w muzeum Henryka Sienkiewicza.
„Pisarz z jednej strony był krytykiem, ale też piewcą kultury sarmackiej. Była to epoka, którą Sienkiewicz sobie upodobał. Większość swoich najważniejszych dzieł osadził w baroku, który był okresem narodzin sarmatyzmu. Dlatego uznaliśmy, że to idealne miejsce na taką ekspozycję” – wyjaśniła.
Wystawę można oglądać do 28 października.
Pałacyk w Oblęgorku został przekazany Sienkiewiczowi w 1900 r. z okazji 25-lecia pracy literackiej. Dobra oblęgorskie były darem polskiego społeczeństwa. Zakup nieruchomości sfinansowano ze zbiórek pieniędzy we wszystkich trzech zaborach. Sienkiewicz wprowadził się do Oblęgorka dwa lata później. Pałac opuścił we wrześniu 1914 r., wkrótce po wybuchu I wojny światowej. Wyjechał do Szwajcarii, gdzie zmarł w Vevey 15 listopada 1916 r.
Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku zostało otwarte w 1958 roku. Obecnie jest oddziałem Muzeum Narodowego w Kielcach. (PAP)
autor: Janusz Majewski
edytor: Paweł Tomczyk
maj/ pat/
