Cmentarzysko, masowy grób ofiar obozu zagłady w Sobiborze. Fot. PAP/W.Pacewicz
63 projekty nadesłane na konkurs na najlepszą koncepcję nowego miejsca pamięci na terenie byłego niemieckiego obozu zagłady w Sobiborze można będzie oglądać na wystawie w Lublinie. Jeszcze w październiku zapadnie decyzja, który projekt będzie realizowany.
Wszystkie prace nadesłane na konkurs można będzie od poniedziałku oglądać na wystawie we Wschodnim Innowacyjnym Centrum Architektury Politechniki Lubelskiej w Lublinie. Ekspozycja będzie czynna do 21 października.
Konkurs na koncepcję architektoniczno – krajobrazową i artystyczną miejsca pamięci w Sobiborze został rozstrzygnięty w lipcu. Jury przyznało nagrody trzem projektom. Pierwsze miejsce zajęli Marcin Urbanek, Łukasz Mieszkowski, Piotr Michalewicz z Warszawy, drugie – Biuro Architektoniczne Stelmach i Partnerzy z Lublina, a trzecie - Biuro Projektów Budownictwa Ogólnego „Budopol” z Warszawy. Spośród nagrodzonych projektów wybrany ma być ten, który będzie realizowany w Sobiborze.
„Trzy nagrodzone zespoły biorą udział w postępowaniu prowadzonym w trybie negocjacji bez ogłoszenia. Przewidujemy, że koncepcja, która zostanie zrealizowana na terenie byłego obozu zagłady w Sobiborze, zostanie wybrana jeszcze w październiku” - powiedziała PAP rzeczniczka Państwowego Muzeum na Majdanku w Lublinie Agnieszka Kowalczyk. Muzeum w byłym hitlerowskim obozie zagłady w Sobiborze jest oddziałem Państwowego Muzeum na Majdanku.
Konkurs na projekt miejsca pamięci w Sobiborze ogłosili w styczniu wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Żuchowski wraz z Władysławem Bartoszewskim, pełnomocnikiem premiera ds. dialogu międzynarodowego. Dotyczył on opracowania "nowej ideowo -artystycznej koncepcji architektoniczno - krajobrazowej Miejsca Pamięci na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Sobiborze".
Głównym założeniem konkursu było ukazanie Sobiboru jako niemego świadka i materialnego świadectwa dokonanej tam masowej zbrodni. Miejsce Pamięci ma być upamiętnieniem ofiar m.in. poprzez zabezpieczenie grobów masowych, projekt ma też uwzględniać centrum dla zwiedzających, które pełnić będzie funkcje muzealną i edukacyjną.
Konkurs cieszył się dużą popularnością. Wnioski o dopuszczenie do konkursu złożyło 148 chętnych z Polski i z zagranicy. Do udziału w konkursie sąd konkursowy dopuścił 111 uczestników, ale ostatecznie 63 z nich złożyło projekty.
Obóz zagłady "SS - Sonderkommando Sobibór" powstał w 1942 r. w ramach "Akcji Reinhardt", której celem była zagłada ludności żydowskiej. Na jego miejsce wybrano obszar położony wśród bagien i lasów, w pobliżu linii kolejowej Włodawa-Chełm, oddalony około 4 km od wsi Sobibór. Liczba wszystkich ofiar obozu zagłady w Sobiborze nie jest znana. Szacuje się, że od marca 1942 r. do października 1943 r. Niemcy wymordowali co najmniej 250 tys. Żydów pochodzących głównie z Polski, ale również z Holandii, Czech, Słowacji, okupowanych terenów Związku Sowieckiego, Niemiec i Francji, a także ok. tysiąca Polaków.
14 października 1943 r. w obozie wybuchł zbrojny bunt. Ponad 360 więźniów podjęło próbę ucieczki, ale ostatecznie tylko 42 uciekinierom udało się dożyć do końca wojny. Pod koniec 1943 r. hitlerowcy zniszczyli obóz i zasadzili las. W 1993 r. utworzono tam muzeum. Starania o upamiętnienie tego miejsca trwały wiele lat.
Budowa nowego Miejsca Pamięci może się rozpocząć latem lub jesienią przyszłego roku. (PAP)
ren/ ula/
