FMW była katalizatorem przyspieszającym proces przemian w latach 1989-90

Federacja Młodzieży Walczącej powstała w czerwcu 1984 r. na warszawskim Grochowie. Komitet założycielski FMW tworzyli m.in. Artur Dąbrowski, Jacek Górski ps. „Wiejski”, Cezary Ratuszko ps. „Młody”, Tomasz Roguski ps. „Kornel oraz Piotr Szynkiel.

Latem w Radiu Wolna Europa odczytany został tekst odezwy-deklaracji programowej FMW. „Organizacja nasza stawia sobie jeden cel – niepodległą i demokratyczną Polskę. Inne kwestie ustrojowe odgrywają dziś mniejszą rolę i dlatego nie są przez nas określane. FMW nie chce narzucać młodzieży takiego czy innego rozwiązania spraw gospodarczych i społecznych pozostawiając każdemu możliwość swobodnego wyboru. Skupiać będziemy młodzież niezależnie od przekonań politycznych, wszystkich, którzy chcą działać razem z nami. (...) Celem na dziś jest kształtowanie aktywnej postawy młodych. Będziemy się przeciwstawiać konformizmowi i zobojętnieniu wobec spraw społeczeństwa, kraju i świata. Środkami do osiągnięcia tego celu są: działalność propagandowa, przez niezależne pisma i ulotki, oraz działalność kół samokształceniowych i bibliotek.”.

Antoni Dudek: Federacja Młodzieży Walczącej skupiała głównie młodzież szkolną z liceów i szkół zawodowych oraz studentów. W większości byli to ludzie, którzy w chwili ogłoszenia stanu wojennego mieli kilkanaście lat i byli za młodzi, by uczestniczyć w działaniach Solidarności w latach 1980-81. FMW powstało na fali radykalizacji nastrojów społecznych po stanie wojennym. Obok KPN, FMW uznawano za organizację radykalną.

W latach 1984-86 struktury organizacji powstały na terenie całego kraju. Szacuje się, że w połowie dekady organizacja liczyła ok. 1 tys. osób. W 1985 r. Komitet Założycielski FMW stał się Radą Koordynacyjną.

„Federacja Młodzieży Walczącej skupiała głównie młodzież szkolną z liceów i szkół zawodowych oraz studentów. W większości byli to ludzie, którzy w chwili ogłoszenia stanu wojennego mieli kilkanaście lat i byli za młodzi, by uczestniczyć w działaniach Solidarności w latach 1980-81. FMW powstało na fali radykalizacji nastrojów społecznych po stanie wojennym. Obok KPN, FMW uznawano za organizację radykalną” - mówi prof. Antoni Dudek.

Wzorem do naśladowania dla działaczy i członków FMW była znana z „Kamieni na szaniec” Aleksandra Kamińskiego działalność sabotażowa Szarych Szeregów. Drukowano i kolportowano ulotki, malowano antypaństwowe hasła na budynkach i murach. Jedną z bardziej spektakularnych akcji FMW była emisja audycji Radia Solidarność na terenie Aresztu Śledczego przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, gdzie osadzano więźniów politycznych. Podczas bojkotowanych przez podziemną Solidarność wyborów do sejmu PRL członkowie FMW liczyli osoby idące do lokali wyborczych. FMW wydawała i kolportowała kilka własnych tytułów: „Bunt”, „Nasze Wiadomości” (Warszawa), „Monit” (Gdańsk) i „ABC” (Kraków).

Od końca 1984 r. Służba Bezpieczeństwa prowadziła działania skierowane przeciw strukturom FMW. Inwigilowano członków organizacji, dokonywano aresztowań. W Gdańsku SB prowadziła operacyjne rozpoznanie pn. „Federacja”. W Warszawie podobna operacja „bezpieki” miała kryptonim „Gol”. W Chełmie, Kolnie, Olsztynie i kilku innych miastach SB rozbiło lokalne struktury FMW, jednak w Krakowie, Trójmieście i Warszawie organizacja zdobywała coraz większą popularność.

Represje wobec FMW trwały aż do upadku PRL. W styczniu 1986 r. funkcjonariusze SB porwali i ciężko pobili Jacka Górskiego ps. „Wiejski”. Tuż przed kontraktowymi wyborami, 3 czerwca 1989 r., z jeziora w Kętrzynie wyłowiono należącego do FMW Warmii i Mazur Roberta Możejkę. Po raz ostatni świadkowie widzieli go 31 maja 1989 r. w towarzystwie funkcjonariusza SB. Obydwie sprawy umorzono.

W latach 1987-89 działania FMW przybrały na sile, plasując się w radykalnym nurcie podziemia, obok Konfederacji Polski Niepodległej (KPN), Solidarności Walczącej i Polskiej Partii Niepodległościowej. FMW zbojkotowało wybory 4 czerwca 1989 r., a ostatnie akcje, głównie uliczne happeningi, FMW zorganizowała w marcu 1990 r. w Gdańsku.

W latach 90. osoby związane z FMW nie weszły do elit władzy III RP. Jedną z najbardziej rozpoznawalnych osób związanych z tą organizacją jest prezenter telewizyjny Bogdan Rymanowski.

„W 1989 r. FMW wsparło KPN w akcjach okupacyjnych w lokalnych komitetach PZPR. Wykazało to słabość strony rządzącej. W raportach przygotowanych dla gen. Jaruzelskiego zaliczano FMW do najbardziej radykalnego nurtu podziemia. Działania FMW można oceniać pozytywnie. Były one katalizatorem przyspieszającym proces przemian w latach 1989-90" - ocenia prof. Dudek.

Maciej Replewicz

rep/ ls/