Chcemy odczarować mity o Polakach na Białorusi – powiedział PAP dr Tadeusz Gawin, historyk i honorowy prezes ZPB. W Grodnie w środę trwa ostatni dzień konferencji naukowej „Polacy na Białorusi od końca XIX do początku XXI wieku”.
„Najważniejszą sprawą, którą realizujemy, jest napisanie wspólnej historii polskiej mniejszości narodowej na Białorusi przez Polaków i Białorusinów” – wskazał Gawin.
Jak dodał, w białoruskich mediach oficjalnych, a nawet z ust niektórych przedstawicieli struktur rządowych można usłyszeć, że na Białorusi „nie ma Polaków, są to spolonizowani Białorusini czy +kościelni+ Polacy”. „To nie jest prawda” – podkreślił Gawin. Powołał się m.in. na pierwszy spis ludności przeprowadzony na sowieckiej Białorusi w 1926 r., kiedy ok. 95 tys. respondentów zadeklarowało narodowość polską.
Jak dodał, wielu naukowców uważa, że te liczby są zaniżone, ponieważ wyniki były oprotestowywane w wielu komisjach. „Polacy wykazali wówczas bardzo wysoki poziom świadomości narodowej i determinacji w obronie swojej polskości. Później, w czasie represji stalinowskich, wielu z nich musiało zapłacić najwyższą cenę. Dziesiątki tysięcy Polaków zostały rozstrzelane” – mówił badacz.
„Chcemy napisać historię niezakłamaną, pokazać, że od wieków Polacy mieszkają na terytorium dzisiejszej Białorusi” – podkreślił Gawin.
Wskazał, że prawie 50 proc. referentów biorących udział w konferencji to białoruscy historycy, w tym z renomowanych ośrodków takich jak Białoruski Uniwersytet Państwowy, uczelnie w Mohylewie, Homlu czy Narodowa Akademia Nauk Białorusi.
„Wszystko toczy się zgodnie z zasadami warsztatu naukowego i, w mojej opinii, w sposób bardzo obiektywny, tak z jednej, jak i z drugiej strony. Budujemy jako naukowcy wspólny język we wszystkich sprawach, także jeśli są to tematy trudne” – powiedział Gawin, który naukowo zajmuje się właśnie historią Polaków na Białorusi.
„Ta konferencja ma przyszłość i będziemy robić wszystko, żeby odbyła się także za rok i w kolejnych latach” – zapowiedział konsul RP w Grodnie Andrzej Raczkowski, otwierając ostatni, trzeci dzień obrad naukowców.
III konferencja historyków z Polski i Białorusi „Polacy na Białorusi od końca XIX do początku XXI wieku. Niepodległość 1918-2018: polskie i białoruskie idee niepodległościowe” trwa od poniedziałku. Jej organizatorami są konsulat generalny RP w Grodnie, Studium Europy Wschodniej UW i Związek Polaków na Białorusi - organizacja uznawana przez Polskę, ale nie przez władze w Mińsku, które zdelegalizowały ją w 2005 r. Sam ZPB i władze polskie od lat zabiegają o jej ponowną rejestrację.
We wtorek w konferencji i towarzyszącej jej wystawie „Dziadek w polskim mundurze” wzięła udział wicemarszałek Sejmu RP Małgorzata Gosiewska. W środę odbyła ona w Grodnie rozmowy z przedstawicielami białoruskich władz.
Na konferencję zostali zaproszeni także przedstawiciele oficjalnej strony białoruskiej.
Z Grodna Justyna Prus (PAP)
just/ ndz/ akl/
