Jarosław Sellin. Fot. PAP/A. Warżawa
Wspólnota narodowa i kultura są czynnikami najsilniej definiującymi tożsamość - powiedział wiceminister kultury Jarosław Sellin, w trakcie międzynarodowej konferencji poświęconej „budowaniu narodowej tożsamości w sytuacjach pokonfliktowych”, która rozpoczęła się w poniedziałek w ŻIH.
W Żydowskim Instytucie Historycznym rozpoczęła się w poniedziałek międzynarodowa konferencja naukowa "Badanie roli dziedzictwa kulturowego w budowaniu narodowej tożsamości w sytuacjach pokonfliktowych". Wydarzenie ma na celu wymianę wiedzy i doświadczeń w obszarze odbudowy tożsamości w sytuacjach pokonfliktowych. Konferencja potrwa do 12 września.
"W sytuacji konfliktu oprócz dominacji militarnej, zawsze ważną rolę pełni zwalczanie przez wroga dziedzictwa kulturowego narodu. To bowiem wspólnota narodowa i kultura są czynnikami najsilniej definiującymi tożsamość" - podkreślił wiceminister kultury.
Dodał, że pielęgnowanie dziedzictwa kulturowego w sytuacjach, kiedy państwo znika z mapy, kiedy prowadzona jest aktywna propaganda obliczona na zniszczenie istoty tego, czym jest naród, to "zagadnienie, które z pewnością zasługuje na głębszą analizę".
Jako "symbol destrukcji wymierzonej w polskie społeczeństwo" wymienił m.in. zniszczenie Zamku Królewskiego w Warszawie, który całkowicie legł w gruzach, wysadzony w powietrze w 1944 r.
Zwrócił uwagę, że konferencja poświęcona roli dziedzictwa kulturowego w sytuacjach pokonfliktowych odbywa się w Polsce w przededniu 100-lecia odzyskania niepodległości przez nasz kraj.
"Pomimo braku własnego państwa Polacy przetrwali, zachowali własny język, rozwinęli naukę i kulturę, bazując na potencjale swoich obywateli. Rolę dziedzictwa kulturowego w sytuacjach pokonfliktowych możemy zilustrować powiedzeniem Roberta Schumanna, który uznawał, że muzyka Fryderyka Chopina to +armaty ukryte w kwiatach+" - podkreślił Sellin.
W ramach konferencji zaplanowano trzy panele dyskusyjne: "Rzecz o autentyzmie, czyli – o istocie miejsc pamięci", "Rzecz o potrzebie badawczej refleksji, czyli – nauka w miejscach pamięci" oraz "Tożsamość i edukacja, czyli – społeczeństwo po konflikcie". Uczestnikami dyskusji są dyrektorzy i pracownicy m.in. Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, Muzeum Słowackiego Powstania Narodowego w Bańskiej Bystrzycy, Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie, Państwowego Muzeum na Majdanku i Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie.
Konferencję zainaugurowała prezentacja dyrektora Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu Piotra Cywińskiego, który przybliżył "ewolucję powojenną miejsc mordu".
Z kolei dyrektor ŻIH prof. Paweł Śpiewak zwrócił uwagę na miejsce, w którym odbywa się konferencja, czyli siedzibę Instytutu, będącego miejscem podtrzymywania pamięci o historii. Według Śpiewaka "szczególnie istotnym pytaniem jest to, jak się zmieniają miejsca pamięci i ich funkcja po czasach wojny".
"Z jednej strony same miejsca pamięci wymagają pieczołowitego technicznego zachowania, ale z drugiej są takie miejsca pamięci, w których nic nie zostało i nie wiadomo właściwie jak tę autentyczność tego miejsca odtworzyć – najprawdopodobniej nie należy niczego odbudowywać, tak jak to jest w Treblince czy w Bełżcu" - powiedział PAP prof. Śpiewak.
W ocenie dyrektora ŻIH, "dbałość o pamięć to jest nie tylko sprawa pozostałości, śladów materialnych, ale również kwestia nauki, w jaki sposób budować wiedzę o tych miejscach, z czego tę wiedzę składać – archeologii, historii i tak dalej".
Prof. Śpiewak podkreślił również rolę edukacji, która "jest teraz trudna, dlatego, że obecne pokolenia są odległe od czasów wojny". "Europa jest już inna, jest wielokulturowa, więc dla znacznej części Europejczyków, ludzi mieszkających w Europie, ta wojna nie należy do ich pamięci +rodzinnej+" - zaznaczył. Według dyrektora ŻIH, "trzeba tę europejską pamięć umieć przekazać ludziom wychowanym w innych kulturach, islamskiej, buddyjskiej, w kulturach afrykańskich".
11 i 12 września uczestnicy konferencji wezmą udział w dwóch wizytach studyjnych. Pierwsza odbędzie się w Muzeum w Palmirach, druga obejmie Muzeum Więzienia "Pawiak", Muzeum Katyńskie i Muzeum Powstania Warszawskiego.
Jak podkreślają organizatorzy, problematyka szeroko rozumianej roli dziedzictwa kulturowego w budowaniu tożsamości w sytuacjach pokonfliktowych wywołuje częste dyskusje zarówno wśród krajowych jak i międzynarodowych gremiów naukowo–badawczych. Tematyka konferencji wpisuje się w aktualny dyskurs dotyczący roli dziedzictwa kulturowego. (PAP)
autorki: Katarzyna Krzykowska, Nadia Senkowska
ksi/ nak/ pat/
