Uczestniczka Powstania Warszawskiego Anna Jakubowska ps. "Paulinka", założycielka Polskiej Akcji Humanitarnej Janina Ochojska, tłumaczka Anna Przedpełska-Trzeciakowska i ekonomista Wojciech Roszkowski otrzymają tytuły Honorowych Obywateli Warszawy - zdecydowali w czwartek stołeczni radni.
W głosowaniu radni poparli wszystkie cztery zgłoszone kandydatury jednogłośnie.
Kandydatury Ochojskiej i Przedpełskiej-Trzeciakowskiej zgłosili radni PO, o uhonorowanie Roszkowskiego wystąpili radni PiS, a wyróżnienie Jakubowskiej było inicjatywą prezydent Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz.
Kandydaturę Ochojskiej przedstawiła przewodnicząca rady miasta Ewa Malinowska-Grupińska (PO). Przypomniała życiorys Ochojskiej i jej działalność charytatywną w kraju i na świecie. Przekonywała, że zasługi Ochojskiej można by podzielić na kilku kandydatów.
"Chyba nikt nie ma wątpliwości, że Janina Ochojska zasługuje po wielokroć na tytuł honorowej obywatelki" - mówiła Malinowska-Grupińska.
Ochojska - jak napisano w uzasadnieniu uchwały rady miasta - od końca lat 70. była związana z opozycją demokratyczną i współpracowała z niezależną Biblioteką Społeczną Antoniego Stawikowskiego. Przystąpiła również do Solidarności. Po wprowadzeniu stanu wojennego zaangażowała się w dystrybucję wydawnictw drugiego obiegu, a także działalność lokalnego komitetu zajmującego się pomocą osobom represjonowanym i ich rodzinom.
W 1992 roku Ochojska ruszyła z pierwszym transportem leków do Sarajewa. Po powrocie wystosowała apel do Polaków o pomoc ludności cywilnej Sarajewa. W efekcie jej apelu wyruszył pierwszy transport z pomocą mieszkańcom oblężonego Sarajewa.
W 1994 roku powstała Polska Akcja Humanitarna, której celem jest udzielanie pomocy humanitarnej i rozwojowej osobom dotkniętym skutkami klęsk żywiołowych i konfliktów zbrojnych. Od początku swojej działalności PAH udzieliła pomocy w 44 krajach, obecnie prowadzi stałe misje m.in. w Sudanie Południowym, Somalii, Syrii i na wschodniej Ukrainie.
Anna Nehrebecka-Byczewska (PO) zaprezentowała sylwetkę Anny Przedpełskiej-Trzeciakowskiej, mówiąc, że jest ona znana jako człowiek ogromnej kultury języka pisanego i specjalista w zakresie literatury anglojęzycznej, tłumaczka wielu dzieł.
"W tej jakże zasłużonej międzynarodowej renomie często umyka fakt, że jest po prostu warszawianką z krwi i kości. Tu w Warszawie, w Śródmieściu był jej rodzinny dom" - podkreślała Nehrebecka-Byczewska. Przedpełska-Trzeciakowska znana jest najbardziej z przekładów powieści Jane Austen.
W czasie Powstania Warszawskiego była sanitariuszką, miała pseudonim "Grodzka". W latach 70. była zaangażowana w społeczną szkołę dla młodych tłumaczy, która przygotowywała młodych adeptów filologii. "Dzisiejsi najbardziej zasłużeni tłumacze wywodzą się z prowadzonych wówczas przez nią i innych zaangażowanych tłumaczy zajęć" - podkreślono w uzasadnieniu.
W latach 80. Przedpełska-Trzeciakowska działała na rzecz internowanych i więźniów politycznych w Prymasowskim Komitecie Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. Została odznaczona m.in. Krzyżem Oficerskim i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Z kolei Tomasz Koziński (PiS) mówił, że kolejny zgłoszony kandydat Wojciech Roszkowski to wybitny historyk i ekonomista. Jak mówił radny PiS, Roszkowski przez dużą część swojego życia zajmował się m.in. historią Polski i historią współczesną, chociaż jego "horyzonty są daleko szersze niż tylko historia". "Ponadto pan profesor jest warszawiakiem zaangażowanym społecznie i politycznie" - dodał Koziński.
Roszkowski to ekonomista, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki, prof. Szkoły Głównej Handlowej, a także poseł do Parlamentu Europejskiego w latach 2004-2009. Był kierownikiem Zakładu Europy Środkowo-Wschodniej w Instytucie Studiów Politycznych PAN, później prorektorem w SGH, gdzie zdobył też tytuł profesora. W latach 1988-1989 został stypendystą w Wilson Center Fellow w Waszyngtonie, a w latach 2000-2002 pełnił funkcję kierownika katedry polskich studiów na University of Virginia.
Roszkowski jest autorem licznych publikacji poświęconych m.in. historii Polski XX wieku i historii politycznej świata. W 2005 r. założył w Warszawie stowarzyszenie Instytut Jagielloński.
W imieniu prezydent Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz, kandydaturę Anny Jakubowskiej przedstawił wiceprezydent Witold Pahl, który podkreślał, że Jakubowska wniosła duży wkład w "ochronę niepodległego bytu Polski". Pahl przypomniał, że Jakubowska po wojnie została skazana na 8 lat więzienia za działalność w Armii Krajowej.
W uzasadnieniu uchwały, podkreślono, że Jakubowska to powstaniec warszawski, działaczka kombatancka i społeczna całym swoim życiem nierozerwalnie związana z Warszawą.
Podczas II wojny światowej działała w konspiracji, najpierw w konspiracyjnej organizacji PET, a później jako sanitariuszka i łączniczka w grupach szturmowych przekształconych w Batalion Zośka AK. Jakubowska walczyła m.in. na Woli, Starym Mieście i Czerniakowie. Za swoje dokonania otrzymała Krzyż Walecznych.
Po wojnie zaczęła studiować psychologię na Uniwersytecie Warszawskim, ale w 1949 r. została aresztowana za działalność w Armii Krajowej i skazana w tzw. "procesie kiblowym" na osiem lat więzienia, które opuściła w 1954 r. Jakubowska w latach 80. działała w podziemiu solidarnościowym. Zainicjowała też Fundację Filmową Armii Krajowej, która wyprodukowała ponad 20 filmów o działalności AK.
Przyznanie tytułu honorowego obywatela Warszawy jest wyrazem najwyższego wyróżnienia i uznania dla zasług lub wybitnych osiągnięć obywateli polskich i cudzoziemców. Tradycja nadawania godności honorowego obywatela sięga w Warszawie 1918 r. Jako pierwszego uhonorowano w ten sposób Józefa Piłsudskiego. Rada miasta nadawała tytuł w latach 1918-1929 osobom szczególnie zasłużonym dla stolicy. Tradycję wznowiono w 1992 r. Wyróżniona w ten sposób osoba otrzymuje akt nadania, odznakę i legitymację.
Tytuły honorowego obywatela stolicy są co roku uroczyście nadawane 31 lipca na Zamku Królewskim, w przeddzień rocznicy wybuchu powstania warszawskiego - w Dniu Pamięci Warszawy.
Dodatkowo w tym roku Rada Warszawy, z okazji 75. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim, przyznała tytuły Honorowych Obywateli Warszawy polsko-izraelskiej pisarce ocalonej z Holokaustu Halinie Birenbaum; Krystynie Budnickiej ze Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu oraz historykowi i dziennikarzowi żydowskiego pochodzenia, więźniowi KL Auschwitz Marianowi Turskiemu. (PAP)
autor: Karol Kostrzewa
kos/ hgt/
