Jasna Góra. Źródło: Wikimedia Commons
Jasna Góra przygotowuje się do uroczystości stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Główne obchody odbędą się w częstochowskim sanktuarium 4 listopada - dokładnie sto lat po tym, gdy w 1918 roku na jasnogórskiej wieży załopotała biało-czerwona flaga.
"Wydarzenie będzie mieć rangę narodowego, nie tylko ze względu na znaczenie częstochowskiego sanktuarium, ale także dlatego, że swym narodowym patronatem objął je prezydent RP Andrzej Duda" - wskazują gospodarze klasztoru, ojcowie paulini.
Obok trwającej w sanktuarium codziennej modlitwy za ojczyznę, częścią przygotowań do jubileuszu jest projekt edukacyjny "Nie chciejcie Ojczyzny, która Was nic nie kosztuje", nawiązujący tytułem do słów Jana Pawła II. Przedsięwzięcie, we współpracy z jasnogórskim klasztorem, przygotowały: częstochowska delegatura Kuratorium Oświaty w Katowicach oraz oddział Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w Częstochowie.
Celem przedsięwzięcia jest dotarcie, zwłaszcza do młodych, z przekazem o wydarzeniach z czasów zaborów i roku 1918 oraz roli, jaką w drodze do niepodległości odegrała Jasna Góra. Chodzi również o przypomnienie i upamiętnienie postaci jasnogórskiego bohatera narodowego, kapitana Artura Wiśniewskiego. To właśnie on 4 listopada 1918 r. przejął Jasną Górę z rąk austriackich zaborców - po przeszło wiekowej niewoli polscy żołnierze po raz pierwszy zaciągnęli wartę honorową przed bramą sanktuarium, a na klasztornej wieży załopotały biało-czerwone flagi.
"Tym samym Jasna Góra, jako pierwsza, stała się skrawkiem wolnej Ojczyny, której niepodległość ogłoszono 11 listopada" - przypominają autorzy przedsięwzięcia. Kulminacją obchodów 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości będzie, 4 listopada, wielka narodowa modlitwa dziękczynna oraz piknik niepodległościowy. Zaplanowano m.in. wspólny śpiew przy ognisku i rekonstrukcję wydarzeń z 1918 r. Poświęcona zostanie także tablica upamiętniająca postać kpt. Wiśniewskiego, a na jasnogórskiej wieży zawiśnie 100-metrowa polska flaga. Zaplanowano taneczny korowód, który dotrze na Jasną Górę w rytmie poloneza.
Częścią przedsięwzięcia edukacyjnego oraz przygotowań do głównych uroczystości w listopadzie jest wtorkowa konferencja na Jasnej Górze, adresowana do dyrektorów szkół, nauczycieli i wszystkich, którzy chcą włączyć się w jubileuszowe świętowanie. Program seminarium przypomina m.in. postać kpt. Artura Wiśniewskiego i wydarzenia sprzed blisko stu lat w Częstochowie. To także okazja do podsumowania konkursu plastycznego dla przedszkolaków na okładkę patriotycznego śpiewnika i przedstawienia propozycji scenariuszy lekcji na temat wydarzenia z 4 listopada 1918 r.
Częstochowski projekt angażuje dzieci i młodzież z Częstochowy oraz powiatów: lublinieckiego, myszkowskiego, częstochowskiego i kłobuckiego. Uczniowie m.in. projektują okolicznościowe kartki oraz "maciejówki" - czapki, noszone przez polskich legionistów - w nowoczesnej, designerskiej wersji „maciejówka XXI wieku”. Powstaje też śpiewnik z piosenkami niepodległościowymi (jego okładkę zaprojektowały przedszkolaki), które będą wykorzystane podczas wspólnego śpiewania 4 listopada na placu jasnogórskim.
Przedsięwzięcie uzupełniają lekcje historii prowadzone we wrześniu w szkołach na podstawie specjalnie przygotowanego scenariusza, oraz akcja pisania "Życzeń dla Niepodległej" w okolicznościowych szkolnych kronikach "100 życzeń na 100 lat dla Polski". Częstochowski projekt otrzymał wsparcie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wieloletniego "Niepodległa" na lata 2017-2021.
Jasnogórskie uroczystości niepodległościowe zostały objęte patronatem Andrzeja Dudy. W liście, wręczonym przeorowi klasztoru podczas wizyty prezydenta na Jasnej Górze 2 września br., Duda napisał m.in., że obejmuje patronat narodowy "dla upamiętnienia wydarzeń, które napełniły polskie serca wielką radością i nadzieją w akcie uroczystego hołdu dla biało-czerwonej flagi, zawieszonej na jasnogórskiej wieży - niezwyciężonej twierdzy polskiej wolności". Prezydent podkreślił, że czyni to także "w przekonaniu, że od częstochowskiego tronu Królowej Polski zawsze promieniował będzie duch szacunku i wierności wobec najstarszych i najpiękniejszych tradycji, określających naszą historyczną tożsamość i kulturę".
W ramach obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości w jasnogórskim Arsenale od maja prezentowana jest wystawa "Tu zawsze byliśmy wolni. Jasnej Góry droga do Niepodległości 1882-1918", która gromadzi m.in. zabytkowe pamiątki z okresu zaborów oraz II RP - wśród nich biżuterię patriotyczną, ryngrafy i odznaczenia wojskowe - a także unikatowe fotogramy z archiwum Jasnej Góry. Wśród eksponatów są też pamiątki pozostawione na Jasnej Górze przez prezydenta Ignacego Mościckiego, w tym Order Orła Białego oraz prezydencki melonik i walizka.
Ekspozycja zawiera też pamiątki po zesłańcach Sybiru i więźniach obozów koncentracyjnych z czasu II wojny światowej. Jest tzw. krzyżyk Olszynki Grochowskiej, zrobiony z gałązek olszyny; jego ramiona łączy złote okucie z wygrawerowanym napisem: "25 lutego 1831, z Olszynki". To data bitwy pod Olszynką Grochowską, do której doszło w czasie powstania listopadowego. Wśród pamiątek po zesłańcach są czapka i but, którego spód wykonany został ze starej, zużytej opony, oraz fragment kajdan, w które zakuwani byli Sybiracy. Pamiątki obozowe to m.in. różańce wykonane własnoręcznie przez więźniów ze sznurków i chleba. Jeden z różańców ozdobiono medalikiem - w kawałku szczoteczki do zębów jeden z więźniów wyrył twarz Matki Bożej.
Do cenniejszych eksponatów należy oryginalna figura Matki Bożej Niepokalanej, która stanęła na placu przed jasnogórskim Szczytem zaraz po tym, jak po odzyskaniu niepodległości usunięto stamtąd pomnik cara Aleksandra II, postawiony w 1889 r. Wzniesienie w tym miejscu pomnika cara było jedną z oznak rusyfikacji i prześladowań Polaków. (PAP)
autor: Marek Błoński
mab/ pat/
