Pontyfikalna msza święta odprawiana przez Ojca Świętego na pl. Zwycięstwa w Warszawie. Fot. PAP/B. Łopieński
40 lat temu, w dniach 2–10 czerwca 1979 r., odbyła się pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski. Miała ona znaczenie nie tylko dla wolności Kościoła w zniewolonym kraju, lecz również pośrednio przyczyniła się do odzyskania przez Polskę swobód demokratycznych. Zdaniem wielu analityków to, co papież wówczas mówił, miało wpływ na powstanie „Solidarności”.
2 czerwca
Warszawa
O godz. 10:07, samolotem włoskich linii lotniczych „Alitalia”, Jan Paweł II przybył do Polski, rozpoczynając pierwszą pielgrzymkę do ojczyzny.
Z lotniska nastąpił przejazd ulicami stolicy na Stare Miasto. W katedrze św. Jana papież wygłosił przemówienie „Witam Kościół warszawski! Witam wszystkich, którzy ten Kościół stanowią”.
Jan Paweł II następnie nawiedził kościół Matki Bożej Łaskawej, patronki Warszawy.
O godz. 14 Jan Paweł II spotkał się z przedstawicielami władz PRL – Edwardem Gierkiem, I sekretarzem KC PZPR, oraz Henrykiem Jabłońskim, przewodniczącym Rady Państwa. Podczas tego spotkania Jan Paweł II wygłosił przemówienie „Odpowiedzialność wobec historii i własnego sumienia”.
Następnie Jan Paweł II wraz prymasem Stefanem Wyszyńskim modlili się przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Papież dokonał wpisu do księgi pamiątkowej – „Nieznanemu Żołnierzowi Polski – Jan Paweł II, syn tej ziemi”.
Papież sprawował mszę św. pontyfikalną na pl. Zwycięstwa, podczas której wygłosił homilię „Chrystusa nie można wyłączyć z dziejów człowieka”. To wówczas Jan Paweł II wygłosił słowa: „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi”.
W siedzibie arcybiskupów warszawskich spotkał się z przedstawicielami Episkopatu Polski, nauki, kultury i sztuki oraz działaczami społecznymi.
Wziął również udział w modlitwie różańcowej w pierwszą sobotę miesiąca, która była transmitowana przez Radio Watykańskie.
3 czerwca
Warszawa
Jan Paweł II spotkał się z młodzieżą zgromadzoną przed kościołem św. Anny. Wygłosił wówczas przemówienie „Serce ludzkie może napełnić tylko Bóg – Duch Święty”.
Gniezno
Następnie Jan Paweł II przyleciał na błonia w Gębarzewie, gdzie wygłosił przemówienie „Moje pielgrzymowanie po Polsce żywą katechezą”.
Na Wzgórzu Lecha w Gnieźnie papież odmówił z wiernymi Anioł Pański, a następnie odprawił mszę św. pontyfikalną przed katedrą Wniebowzięcia NMP, podczas której wygłosił homilię „Jedność duchowa chrześcijańskiej Europy”.
Jan Paweł II spotkał się z młodzieżą na Wzgórzu Lecha. W czasie tego spotkania wygłosił przemówienia „+Bogurodzica+ – Orędzie wiary i godności człowieka” oraz „Hołd polskim kobietom i matkom”.
4 czerwca
Gniezno
Jan Paweł II spotkał się z profesorami, alumnami i wiernymi w Prymasowskim Wyższym Seminarium Duchownym. Na zakończenie wizyty w Gnieźnie odbyło się pożegnalne spotkanie na gębarzewskich błoniach.
Częstochowa
Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski w 1979 r. - okiem włoskiego fotografa
Następnie Jan Paweł II przyleciał helikopterem na plac przed katedrą Świętej Rodziny.
Przejazd ulicami miasta na Jasną Górę; papież wygłosił także krótkie przemówienie „Bo my u Chrystusa na ordynansie”. Nawiedził również kaplicę Cudownego Obrazu.
Papież odprawił mszę św. pontyfikalną na wałach, w czasie której wygłosił homilię „Tutaj zawsze byliśmy wolni”. Złożył w darze paschał pochodzący z jednego z rzymskich sanktuariów maryjnych oraz papieską Złotą Różę. W akcie oddania Matce Bożej Jan Paweł II polecił opiece MB Częstochowskiej Kościół polski i powszechny oraz Polskę i wszystkie kraje świata.
Tego dnia papież spotkał się z przełożonymi męskich zgromadzeń zakonnych, a następnie z diecezjanami przed kościołem św. Zygmunta oraz z wiernymi w rezydencji biskupa, gdzie z balkonu wygłosił przemówienie „Wszystkim – błogosławieństwo”.
Wieczorem uczestniczył w Apelu Jasnogórskim, podczas którego wygłosił przemówienie do chorych. Następnie odmówił z wiernymi modlitwę różańcową.
5 czerwca
Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski w 1979 r.
Papież odprawił mszę św. na wałach dla sióstr zakonnych, a następnie spotkał się z przełożonymi żeńskich zgromadzeń zakonnych.
Papież wziął również udział w 169. Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski.
Podczas modlitwy Anioł Pański Jan Paweł II powiedział: „Niech na polskiej ziemi trwa Anioł Pański”.
Następnie spotkał się z wiernymi archidiecezji wrocławskiej, diecezji gorzowskiej i opolskiej.
Podczas mszy św. wygłosił homilię „Świadectwo jedności i pojednania”.
Tego dnia odbyła się też audiencja dla Rady Naukowej Episkopatu Polski, w czasie której papież wygłosił przemówienie „Dziś i jutro kultury katolickiej”.
Wieczorem odbył się Apel Jasnogórski pod przewodnictwem Jana Pawła II, w czasie którego papież wygłosił przemówienie „Być chrześcijaninem – to znaczy czuwać”.
6 czerwca
Papież odprawił mszę św. w kaplicy Cudownego Obrazu.
Spotkał się z młodzieżą – alumnami, klerykami, studentami wyższych uczelni katolickich, służbą liturgiczną ołtarza. Następnie spotkał się z duchowieństwem diecezjalnym i zakonnym w katedrze Świętej Rodziny. Spotkał się także z chorymi i niepełnosprawnymi na placu przed katedrą.
Uczestniczył w modlitwie Anioł Pański na Szczycie.
W Bazylice Jasnogórskiej Jan Paweł II spotkał się z profesorami, studentami i pracownikami Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, wówczas wygłosił przemówienie „Uniwersytet – rozwój człowieka i wyzwolenie wszechstronnego potencjału duchowego”.
Odprawił mszę św. pontyfikalną o Matce Bożej Jasnogórskiej dla pielgrzymów z Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego.
Pobyt na Jasnej Górze zakończyła pożegnalna modlitwa do MB Częstochowskiej.
Kraków
W czasie powitania na krakowskich Błoniach Jan Paweł II powiedział: „Moje serce nie przestało być związane z wami i z tym miastem”.
Przejazd ulicami Krakowa do Katedry Wawelskiej, w której Jan Paweł II spotkał się z duchowieństwem diecezjalnym i zakonnym, a także pomodlił się przy grobie bł. Królowej Jadwigi.
Z katedry przyjechał do Pałacu Arcybiskupów Krakowskich. Jan Paweł II spontanicznie spotkał się z wiernymi w „otwartym oknie” – to wówczas została zapoczątkowana tradycja spotkań z okna przy Franciszkańskiej 3.
7 czerwca
Kalwaria Zebrzydowska
W czasie pielgrzymki Jan Paweł II odwiedził sanktuarium maryjne i klasztor ojców bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej. Spotkał się z wiernymi podczas nabożeństwa, w czasie którego wygłosił przemówienie „Proszę, abyście się za mnie tu modlili”.
Wadowice
Papież odwiedził też swoje rodzinne miasto. Odwiedził kościół parafialny Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny. Pomodlił się przed Najświętszym Sakramentem, ucałował chrzcielnicę, w której został jako dziecko ochrzczony, oraz pomodlił się przed obrazem Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Spotkał się z wiernymi podczas nabożeństwa przed kościołem.
Jan Paweł II
Oświęcim
Jednym z najbardziej podniosłych momentów pielgrzymki były uroczystości na terenie byłego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Jan Paweł II odwiedził m.in. blok nr 11, zwany „Blokiem Śmierci” – celę męczeńskiej śmierci św. Maksymiliana Kolbego. Pomodlił się także przed Ścianą Straceń.
Przy ołtarzu polowym wzniesionym na rampie kolejowej, na której z pociągów wyprowadzano więźniów, Jan Paweł II odprawił mszę św. koncelebrowaną wraz z licznymi kapłanami – byłymi więźniami hitlerowskich obozów koncentracyjnych.
Jan Paweł II złożył także hołd przed Międzynarodowym Pomnikiem Ofiar Obozu.
Kraków
Po powrocie do Krakowa, w Pałacu Arcybiskupów Krakowskich Jan Paweł II spotkał się ze „Środowiskiem Wujka” – uczestnikami wypraw turystycznych odbywających się wspólnie z księdzem, a następnie biskupem i kardynałem Karolem Wojtyłą.
Wieczorem papież stojąc w oknie przy Franciszkańskiej 3, ponownie spotkał się z wiernymi.
8 czerwca
Kraków
Jan Paweł spotkał się z członkami redakcji „Tygodnika Powszechnego”, „Znaku”, „Więzi” oraz przedstawicielami Klubów Inteligencji Katolickiej.
Nowy Targ
Następnie Jan Paweł II udał się do Nowego Targu, gdzie przy ołtarzu-kolibie odprawił mszę św. Homilię „Siłą Polaków – osobisty związek z ziemią” wysłuchały wówczas również grupy wiernych przybyłych z zagranicy.
W drodze powrotnej do Krakowa ze względu na złą pogodę pilot śmigłowca zrezygnował z dłuższego lotu nad Tatrami – papież przeleciał tylko nad Morskim Okiem.
Kraków
Po powrocie do Krakowa Jan Paweł II wziął udział w uroczystym zamknięciu Duszpasterskiego Synodu Archidiecezji Krakowskiej w katedrze na Wawelu.
Papież odprawił mszę św. przy ołtarzu św. Stanisława BM.
Jan Paweł II spotkał się w paulińskim kościele św. Michała Archanioła z profesorami wyższych uczelni krakowskich. W ogrodzie klasztoru paulinów spotkał się także z młodzieżą. Wygłosił przemówienie „Od was zależy jutrzejszy dzień”.
Wieczorem ponownie spotkał się z wiernymi, stojąc w oknie przy Franciszkańskiej 3.
9 czerwca
W przedostatnim dniu pielgrzymki w siedzibie arcybiskupów papież spotkał się z radą Papieskiego Wydziału Teologicznego, a następnie w Bazylice św. Franciszka z Asyżu z osobami chorymi i niepełnosprawnymi.
Mogiła
Jan Paweł II spotkał się z wiernymi przybyłymi do Sanktuarium Krzyża Chrystusowego. Papież nawiedził Najświętszy Sakrament oraz relikwie Drzewa Krzyża Świętego.
Kraków
Po powrocie do Krakowa papież pomodlił się przy grobie rodziców i brata Edmunda na Cmentarzu Rakowickim.
W kościele Mariackim spotkał się z siostrami zakonnymi.
W tym dniu odbyła się również audiencja dla delegatów episkopatów z całego świata w uroczystość 900-lecia śmierci św. Stanisława BM, w czasie której Jan Paweł II wygłosił przemówienie „Troska o zabezpieczenie chrześcijańskiego dziedzictwa Europy”.
Papież uczestniczył w koncercie w bazylice franciszkanów, podczas którego został wykonany utwór „Beatus vir” Henryka Mikołaja Góreckiego.
10 czerwca
W ostatnim dniu pielgrzymki odbyła się pożegnalna audiencja prywatna dla przedstawicieli „Środowiska Wujka” – uczestników wypraw turystycznych odbywających się wspólnie z księdzem, a następnie biskupem i kardynałem Karolem Wojtyłą.
Na Błoniach odbyła się uroczysta msza św. pontyfikalna koncelebrowana z biskupami polskimi, przedstawicielami Kurii Rzymskiej i delegacji episkopatów ze świata, w czasie której papież wygłosił homilię „Bierzmowanie dziejów”; dokonał także koronacji obrazu Matki Boskiej z Makowa Podhalańskiego oraz udzielił apostolskiego błogosławieństwa.
Jan Paweł II spotkał się też w rezydencji arcybiskupów z przedstawicielami polskich i zagranicznych środków masowego przekazu. Podczas spotkania wygłosił przemówienie „Świadectwo prawdzie”.
W czasie pożegnania na lotnisku w podkrakowskich Balicach, z którego Jan Paweł II odleciał do Rzymu, powiedział: „Całuję ziemię, z którą nie może rozstać się moje serce”.
Anna Kruszyńska (PAP)
akr/ skp/
