Dyrektor Archiwum Akt Nowych dr Tadeusz Krawczak podczas prezentacji reprintu "Kalendarza Niepodległości" z 1939 roku. Fot. PAP/J. Turczyk
„Kalendarz Niepodległości” - reprint publikacji wydanej w 1939 r. - wydała Kancelaria Prezydenta RP we współpracy z Archiwum Akt Nowych. Prezentacja wydawnictwa odbyła się w piątek w Pałacu Prezydenckim.
Dyrektor Archiwum Akt Nowych Tadeusz Krawczak zauważył, że wydarzenia opisywanie w kalendarzu obejmują okres 25 lat. Są to zapisy od 1914 r. do 1939 r. Dotyczą one m.in. poszczególnych wydarzeń, Kościoła, Wojska Polskiego. Jak poinformował, na każdej stronie zostawiono miejsce na dopiski.
Według Krawczaka kalendarz stworzyło w 1939 r. Towarzystwo Opieki nad Sierotami po Poległych Wojskowych i Dziećmi Inwalidów. W Warszawie na obrzeżach Olszynki Grochowskiej znajdował się dom dla sierot po wojskowych i po inwalidach wojennych. Umieszczano w nim dzieci w wieku od 7 do 10 roku życia i umożliwiano im naukę w szkole powszechnej, a następnie w szkole zawodowej.
"Ktoś z zarządu tego towarzystwa wpadł na pomysł, aby powstał ten kalendarz. Połączono dwie rzeczy - edukację młodego pokolenia przez treść kalendarza, który miał być kontynuowany, gdyby nie agresja sowiecko-niemiecka na Polskę; druga funkcja to była cegiełka, by znaleźć fundusze na roczne utrzymanie tych dzieci" - opowiadał Krawczak.
Podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski zwrócił uwagę, że "Kalendarz Niepodległości" to reprint "wyjątkowej, unikalnej publikacji". "Z inicjatywy Kancelarii Prezydenta RP we współpracy z Archiwum Akt Nowych przygotowaliśmy specjalną edycję w roku 100-lecia odzyskania niepodległości. W tej publikacji jest opis niemal 4 tys. wydarzeń" - powiedział Kolarski.
Jak podkreślił, "reprint wydawnictwa, które bezpiecznie spoczywa w Archiwum Akt Nowych, to właśnie powrót do tego, co było kiedyś". "Do dawnych wydarzeń, do historii, żeby przypomnieć sobie jak kształtowały się polskie losy i żeby tę wiedzę wykorzystać dzisiaj. Żeby wykorzystać doświadczenie przeszłych pokoleń do budowy nowoczesnego państwa. Do budowy Polski dla nas, dla naszych dzieci, dla naszych wnuków" - dodał.
Wstęp do kalendarza napisał w 1939 r. historyk wojskowości, dyrektor Instytutu Józefa Piłsudskiego Poświęconego Badaniu Najnowszej Historii Polski Wacław Lipiński. Recenzował ten kalendarz i miał wpływ na jego ostateczny kształt. Napisał w nim: "Połączyć piękne z pożytecznym, jest rzeczą bardzo trudną, ale jeżeli się ona komuś uda, może być pewien, że jego przedsięwzięcie łączące te dwie zalety wyda pożądane rezultaty".
"Znając statut i przebieg dotychczasowej działalności +Sierocińca+, nie mogę tej pracy społecznej nazwać inaczej jak piękną. Dobry i piękny zatem uczynek spełnia każdy, kto w najskromniejszej chociażby mierze popiera krzewioną i czynnie wyznawaną przez sierociniec ideę opieki nad sierotami" - czytamy we wstępie Lipińskiego.
Prezentacji kalendarza towarzyszyła wystawa pamiątek dotyczących: Ignacego Daszyńskiego, Romana Dmowskiego, Józefa Piłsudskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Wojciecha Korfantego i Wincentego Witosa. Dokumenty przedstawione na wystawie pochodzą z Archiwum Akt Nowych.(PAP)
autor: Olga Łozińska
oloz/ agz/
