Jan Karski. Fot. PAP/T. Gzell
Otwarcie wystawy poświęconej Janowi Karskiemu, projekcje filmowe, premiera spektaklu "Emisariusz", happening, gra miejska - to tylko niektóre wydarzenia przygotowane w setną rocznicę urodzin legendarnego emisariusza Polskiego Państwa Podziemnego, które odbędą się w Łodzi.
Jak informuje PAP Justyna Tomaszewska z łódzkiego Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, współorganizatora uroczystości, urodzinowy program obejmie sześć dni - od 23 do 28 kwietnia.
Jednym z jego najważniejszych punktów będzie wernisaż wystawy "Karski. Nie dać światu zapomnieć" przygotowanej przez Narodowe Centrum Kultury. Odbędzie się on dokładnie w setną rocznicę urodzin Karskiego, tj. 24 kwietnia. Na ekspozycję składać się będą fotografie i filmy poświęcone legendarnemu emisariuszowi. W otwarciu wystawy, która prezentowana będzie w Centrum Dialogu, ma wziąć udział prezydent Bronisław Komorowski.
Jednym z jego najważniejszych punktów będzie wernisaż wystawy "Karski. Nie dać światu zapomnieć" przygotowanej przez Narodowe Centrum Kultury. Odbędzie się on dokładnie w setną rocznicę urodzin Karskiego, tj. 24 kwietnia. Na ekspozycję składać się będą fotografie i filmy poświęcone legendarnemu emisariuszowi.
Tego samego dnia w Muzeum Miasta Łodzi otwarty zostanie dla zwiedzających zmodernizowany gabinet Karskiego, który powstał w 1999 roku. Można tam znaleźć jego rodzinne fotografie, korespondencję, dyplomy przyznawane przez prestiżowe uczelnie, medale, obrazy, publikacje, rzeczy osobiste oraz odznaczenia, w tym Order Orła Białego, Medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, a także Prezydencki Medal Wolności pośmiertnie przyznany przez prezydenta USA Baracka Obamę.
Po modernizacji, w gabinecie wyeksponowane będą wątki związane z łódzkim okresem życia Karskiego. Pojawią się dodatkowe materiały archiwalne i audiowizualne, m.in. wspomnienia z lat młodości. Przedstawione mają też być zagadnienia związane z jego działalnością kurierską w czasie II wojny światowej oraz amerykańskim rozdziałem w jego życiu.
Również na 24 kwietnia w Centrum Dialogu zaplanowano premierę spektaklu "Emisariusz" w reż. Darii Kopiec. W tej plastyczno-muzycznej opowieści widz "razem z Karskim przechodzi przez walkę na froncie, konspirację, wyjazdy zagraniczne, aresztowanie, obóz i śmierć". Spektakl jest połączeniem dramatu, musicalu, teatru lalek - są tu lalki, maski, pieśni, tańce, muzyka na żywo.
Jak informuje Tomaszewska, w kolejnych dniach w programie obchodów urodzin Karskiego znalazły się jeszcze m.in.: happening przygotowany przez młodzież szkolną z Klubu Kuriera, projekcje filmów: "Człowiek, który chciał zatrzymać holokaust" w reż. Jana Grzyba, "Moja misja" i spotkanie z jego reżyserem Michałem Fajbusiewiczem, odsłonięcie tablicy pamiątkowej na budynku dawnego gimnazjum, do którego uczęszczał Karski, gra miejska czy spacer szlakiem Karskiego.
W programie zaplanowano również spotkanie z prof. Marianem Drozdowskim, autorem biografii Jana Karskiego, oraz Władysławem Bartoszewskim. Będzie można również wymienić monety 2 zł na okolicznościowe monety z Janem Karskim.
Jan Karski - w rzeczywistości Jan Kozielewski - urodził się 24 czerwca 1914 r. w Łodzi. W czasie II wojny światowej zasłynął jako kurier Polskiego Państwa Podziemnego, który jako pierwszy przekazał przywódcom państw alianckich informacje o zagładzie Żydów. W Anglii spotkał się m.in. z ministrem spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii Anthonym Edenem. Po przybyciu do USA rozmawiał z prezydentem Franklinem D. Rooseveltem, którego prosił o pomoc dla Żydów. Roosevelt dał mu jednak do zrozumienia, że priorytetem aliantów jest zwycięstwo nad III Rzeszą, a nie ratowanie Żydów.
Po wojnie Karski uzyskał obywatelstwo amerykańskie, a w 1994 r. honorowe obywatelstwo Izraela. W 1998 r. izraelski Instytut Pamięci Yad Vashem, który uznał Karskiego za Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata, zgłosił jego kandydaturę do Pokojowej Nagrody Nobla. Karski zmarł 13 lipca 2000 r. w Waszyngtonie w wieku 86 lat. W maju 2012 roku prezydent USA Barack Obama odznaczył go pośmiertnie Prezydenckim Medalem Wolności.
Oprócz jego gabinetu w łódzkim muzeum, w Parku Ocalałych w Łodzi znajduje się pomnik - ławeczka Jana Karskiego. Jest on też Honorowym Obywatelem Miasta Łodzi.(PAP)
jaw/ itm/
