80 lat temu, w nocy z 19 na 20 maja 1943 r., w Celestynowie Grupy Szturmowe Szarych Szeregów odbiły 49 więźniów z niemieckiego pociągu. „Akcja pokazała, że harcerze są odważnymi i skutecznymi żołnierzami” – powiedział PAP Rafał Brodacki, historyk z Muzeum Powstania Warszawskiego.
80 lat temu, 6 maja 1943 r., gestapo aresztowało pierwszego naczelnika Szarych Szeregów, harcmistrza Floriana Marciniaka. Został zamordowany w lutym 1944 r. w obozie koncentracyjnym Gross-Rosen. Uważany był za jednego z najzdolniejszych spośród twórców podziemnego harcerstwa.
73 lata temu, 30 kwietnia 1950 r., w więzieniu w Rawiczu zmarł Kazimierz Pużak – członek władz PPS, podczas II wojny światowej jeden z przywódców PPS-WRN, przewodniczący Rady Jedności Narodowej; aresztowany przez NKWD i sądzony w Moskwie w procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego.
We włoskiej Izbie Deputowanych odbyła się w środę projekcja filmu o Janie Karskim „Remember this” („Zapamiętaj”). Film o kurierze Polskiego Państwa Podziemnego przedstawiła ambasador RP we Włoszech Anna Maria Anders. Podczas spotkania podkreślono, że Jan Karski był „europejskim bohaterem”.
80 lat temu, 19 kwietnia 1943 r., w getcie warszawskim rozpoczęło się powstanie, które przeszło do historii jako największy akt sprzeciwu wobec Holokaustu. Kronikarz getta Emanuel Ringelblum pisał o walce motywowanej honorem, który nakazywał Żydom nie dać się „prowadzić bezwolnie na rzeź”.
19 kwietnia 1943 r. AK podjęła próbę wysadzenia muru getta przy ul. Bonifraterskiej w Warszawie. Akcją dowodził por. Józef Pszenny „Chwacki”. Wysadzenie muru okazało się trudniejsze, niż przypuszczano - powiedziała PAP historyk z Muzeum Getta Warszawskiego dr Martyna Grądzka-Rejak.
W poniedziałek wieczorem 19 kwietnia 1943 r. na ulicach przylegających do walczącego getta doszło do pierwszej potyczki żołnierzy Armii Krajowej próbujących udzielić pomocy bijącym się z siłami niemieckimi. Była to jedna z największych akcji zbrojnych AK przed wybuchem Powstania Warszawskiego.
Bohaterska walka żołnierzy Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego oraz tysięcy skazanych na zagładę mieszkańców getta była reakcją na trwający od 1939 r. terror okupantów niemieckich. Żydowski opór przeszedł do historii jako pierwsze powstanie w okupowanej Europie.
100 lat temu, 16 kwietnia 1923 r., urodził się Andrzej Romocki – „Andrzej Morro” – harcerz i podchorąży, uczestnik akcji zbrojnych Kedywu AK. „Potrafił skutecznie dowodzić. Wykazywał się dużą odwagą, walczył na pierwszej linii” – mówi PAP historyk z Uniwersytetu Warszawskiego dr hab. Tadeusz Paweł Rutkowski.