01.01.2011. Warszawa (PAP) - Maria Skłodowska-Curie, odkrywczyni polonu i radu, to jedyna kobieta, która dwukrotnie otrzymała Nagrodę Nobla w dwóch różnych dziedzinach naukowych. 100 lat po przyznaniu jej po raz drugi tego prestiżowego trofeum, rok 2011 Sejm ogłosił Rokiem Marii Skłodowskiej-Curie.
"Polacy zazwyczaj nie wiedzą, w którym mieście urodziła się Maria Skłodowska-Curie i jakim była człowiekiem. Nie znają również konsekwencji jej odkryć" - powiedziała PAP dyrektor warszawskiego Muzeum M. Skłodowskiej-Curie Małgorzata Sobieszczak-Marciniak.
Jej zdaniem uczynienie Skłodowskiej-Curie patronką roku 2011 umożliwi Polakom zdobycie informacji ciekawszych, niż tylko suche fakty podawane w podręcznikach czy encyklopediach.
"Jej odkrycia to nie tylko polon i rad. Konsekwencją jej pracy jest również powstanie sztucznej promieniotwórczości czy technik radiacyjnych, które wykorzystuje się np. przy konserwacji dzieł sztuki. Patrząc szerzej, to również powstanie Wielkiego Zderzacza Hadronów (...). Tych konsekwencji jest bardzo dużo i nie ograniczają się tylko do leczenia raka" - zaznacza dyrektor Muzeum.
W programie obchodów Roku Marii Skłodowskiej-Curie już znalazło się ponad 80 wydarzeń, a wciąż planowane są kolejne. Uroczysta inauguracja Roku odbędzie się 29 stycznia w paryskiej Sorbonie. Weźmie w niej udział prezydent Francji Nicolas Sarkozy.
Jak zapowiada Sobieszczak-Marciniak, program obchodów skierowany jest do różnych grup. "Będą konferencje naukowe tworzone przez naukowców i dla naukowców. Będą również wydarzenia popularnonaukowe, konferencje i konkursy dla młodzieży oraz specjalny program dla najmłodszych dzieci" - wyjaśniła dyrektor. Jak zapowiedziała, Muzeum planuje również zmianę swojej stałej ekspozycji. Roczne obchody oficjalnie zakończy uroczystość w warszawskim Zamku Królewskim, która odbędzie się 25 listopada.
Maria Skłodowska-Curie jest jedyną kobietą, którą uhonorowano Nagrodą Nobla w dwóch różnych dziedzinach naukowych. W 1903 roku wspólnie z mężem Piotrem Curie i fizykiem Henri Becquerelem otrzymała Nobla z fizyki za badania nad promieniotwórczością. W 1911 r. za odkrycie nowych pierwiastków: polonu i radu, nagrodzono ją Nagrodą Nobla w dziedzinie chemii.
"Dzięki jej odkryciom powstała radiochemia - nowa gałąź chemii. Pod jej osobistym kierunkiem prowadzono pierwsze badania nad leczeniem raka za pomocą promieniowania jonizującego" - napisano w sejmowej uchwale.
Maria Skłodowska-Curie urodziła się w 1867 r. w Warszawie w domu przy ul. Freta, gdzie dziś znajduje się poświęcone jej Muzeum. W stolicy spędziła 19 pierwszych lat swojego życia. Później podjęła studia na paryskiej Sorbonie. "Pochodziła z rodziny, w której kultywowano tradycje patriotyczne. Była osobą wszechstronnie uzdolnioną: znała pięć języków, interesowała się socjologią, psychologią oraz naukami ścisłymi" - głosi uchwała.
"Pod koniec lat osiemdziesiątych XIX wieku organizowała zajęcia dla dzieci wiejskich, w ramach których uczyła języka polskiego, historii, algebry, wcielając w życie ideały pozytywizmu. Za tę nielegalną działalność groziło jej nawet zesłanie" - czytamy w uchwale.
Podczas I wojny światowej organizowała ruchome stacje rentgenowskie, dostała się na front, gdzie szkoliła personel medyczny, w jaki sposób wykonywać prześwietlenia. W 1932 roku - podczas jednej z wielu wizyt w Warszawie - uczestniczyła w otwarciu warszawskiego Instytutu Radowego przy ul. Wawelskiej, któremu podarowała 0,1g radu. Posadziła tam również drzewo, które rośnie do dziś.
Swoje naukowe zainteresowania przekazała starszej córce Irene Joliot-Curie, która w 1935 roku - wraz z mężem Frederikiem - również otrzymała Nagrodę Nobla za odkrycie sztucznej promieniotwórczości.
Po śmierci Skłodowskiej-Curie w 1934 r. Albert Einstein w jednym z esejów napisał, że "była jedynym niezepsutym przez sławę człowiekiem spośród tych, których przyszło mu poznać".
W 2009 roku brytyjski magazyn "New Scientist" uznał polską uczoną za największą kobietę naukowca wszechczasów. W przeprowadzonej przez pismo ankiecie wzięło udział 800 osobistości z międzynarodowego świata nauki. Skłodowska zdobyła ponad 25 proc. głosów, wyprzedzając m.in. Rosalind Franklin, współodkrywczynię podwójnej helisy DNA.
Oprócz Marii Skłodowskiej-Curie, patronami roku 2011 będą również Jan Heweliusz i Czesław Miłosz. (PAP)
ekr/ krf/ tot/ jra/
