Na Euro zostanie przygotowana mapa Charkowa przedstawiająca najważniejsze miejsca związane z historią Polaków w tym mieście. Będzie dostępna w centrach turystycznych, hotelach i strefie kibica – powiedział PAP polski konsul generalny w Charkowie Jan Granat.
Najważniejszym dla Polaków miejscem związanym z historią Charkowa jest Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Piatichatkach, na którym spoczywa 4300 zamordowanych przez NKWD oficerów wojska polskiego i jeńców wojennych z obozu w Starobielsku oraz innych więzień.
Wśród ofiar w Piatichatkach można znaleźć także kapitana Jakuba Wajdę - ojca Andrzeja Wajdy, który opowiedział o tych wydarzeniach w filmie „Katyń”.
Piatichatki to jedno z trzech miejsc, obok Katynia pod Smoleńskiem i Miednoje koło Tweru, gdzie NKWD w zbiorowych mogiłach pochowało polskich jeńców wojennych zamordowanych na rozkaz Stalina wiosną 1940 r.
Najważniejszym dla Polaków miejscem związanym z historią Charkowa jest Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Piatichatkach, na którym spoczywa 4300 zamordowanych przez NKWD oficerów wojska polskiego i jeńców wojennych z obozu w Starobielsku oraz innych więzień.
W miejscu, gdzie kiedyś stał budynek zarządu obwodowego NKWD w Charkowie, można dziś zobaczyć umieszczoną w 2008 r. tablicę upamiętniającą rozstrzelanych.
Ciekawym dla Polaków miejscem w Charkowie jest tutejszy uniwersytet, w którym studentami i wykładowcami byli znany Polacy. Twórcą uniwersytetu był Polak, Seweryn hrabia Potocki – kurator oświaty. Poświęcono mu tablicę na starym budynku uczelni, w którym dziś mieści się biblioteka.
Na uniwersytecie charkowskim wykładał prawo brat Adama Mickiewicza, Aleksander, który w latach 1849-1850 był nawet dziekanem tutejszego wydziału prawa. Adam Mickiewicz odwiedzał go w Charkowie. Na jednym z budynków uniwersyteckich znajduje się tablica upamiętniająca jego spotkanie w grudniu 1825 r. z ukraińskim poetą Petro Hułak-Artemowskim.
Słynnym studentem uniwersytetu charkowskiego był Józef Piłsudski, który skończył tu dwa semestry medycyny. „Charków to jedyne miasto, które może się poszczycić tym, że studiował tu Józef Piłsudski.(…) Są w muzeum uniwersytetu dokumenty poświadczające tok jego nauki. Osiągał średnie oceny, najlepiej wypadał z przedmiotów związanych z naukami politycznymi” – mówi Jan Granat.
Piłsudski po roku studiów w Charkowie, gdzie w marcu 1886 r. został zatrzymany podczas zamieszek studenckich, postanowił przenieść się na uczelnię w Tartu. „W charkowskiej bibliotece są nawet ślady, że przesłano jego dokumenty z adnotacją, iż to +niepewny element+ i był przetrzymywany przez policję” – opowiada konsul. W Tartu Piłsudski już nie podjął nauki, gdyż poświęcił się działalności politycznej.
Wśród znanych studentów charkowskiej uczelni był także wyśmienity malarz Henryk Siemiradzki.
Inną postacią związaną z Charkowem jest polski filmowiec i fotografik Alfred Fedecki, który 2 grudnia 1856 r. zorganizował pierwszy publiczny pokaz filmu w budynku charkowskiego teatru, dziś mieszczącym filharmonię miejską. ”Był to jeden z wybitniejszych, nowatorskich fotografików imperium rosyjskiego. Miał prawa i przywilej fotografowania rodziny i dworu carskiego. Uwiecznił wiele wybitnych postaci życia politycznego i kulturalnego przełomu XIX i XX wieku, m.in. Piotra Czajkowskiego” – podkreśla konsul.
W Charkowie znajduje się także tablica pamięci Konstantego Gorskiego, kompozytora i pedagoga, twórcy charkowskiego Domu Polskiego, który przez wiele lat mieszkał w tym mieście.
Pierwszy nakład mapy, na której będą zaznaczone zabytki architektury i najważniejsze miejsca związane z Polakami w Charkowie, a także opis ich sylwetek Polaków związanych z tym miastem, wyniesie 1000 egzemplarzy. Będzie ona dostępna w języku polskim i ukraińskim, ze skróconą wersją w języku angielskim.
Z Charkowa Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ woj/
