Kombatanci, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz wojska wzięli udział w sobotę we wrocławskich uroczystościach Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Odbyły się one pod pomnikiem Ofiar Terroru Komunistycznego 1945-1956 na Cmentarzu Osobowickim.
Jak powiedział podczas uroczystości Wojciech Trębacz z wrocławskiego Instytutu Pamięci Narodowej, Cmentarz Osobowicki jest miejscem szczególnym i wyjątkowym dla historii i dla pamięci. Jak wyjaśnił, to właśnie więzienne kwatery 81A i 120 na tym cmentarzu stały się początkiem poszukiwań, badań i ustalania miejsc pochówku ludzi, którzy byli polskimi patriotami i bohaterami.
„Stalinowski terror zakładał ściganie, prześladowanie, aresztowanie, a następnie skazanie wielu polskich patriotów. Jednak jeden element był szczególnie ohydny. To wymazywanie z pamięci ludzi, którzy zasługują na tę pamięć, jak mało kto” – mówił Trębacz.
„Na szczęście w latach 80. ubiegłego wieku udało się zachować kwatery więzienne, gdzie chowano głównie zmarłych z więzienia na ul. Kleczkowskiej, głównego miejsca straceń na Dolnym Śląsku. Byli to nie tylko bohaterowie, ale również osoby skazane na śmierć za różnego rodzaju inne przestępstwa, w tym zbrodnie hitlerowskie, co było szczególnie tragiczne w wymiarze tych ludzi, których nazywamy dziś żołnierzami niezłomnymi” – mówił historyk.
Dwa lata temu IPN zakończył tu prace ekshumacyjne szczątków ofiar terroru komunistycznego w latach 1945-1956. Jest to jedyne miejsce w Polsce, gdzie zachowały się w niemal niezmienionym kształcie kwatery więźniów, ofiar terroru komunistycznego. W latach 1945-1956 na 22 polach pochowano blisko 840 osób. Istnienie kwater więźniów okresu stalinowskiego ujawniono dopiero w 1987 r.
Na Cmentarzu Osobowickim pochowano m.in. członków WiN, oficerów Wojska Polskiego i żołnierzy Armii Andersa, uczestników Powstań Śląskich i Powstania Warszawskiego, żołnierzy z Brygady Świętokrzyskiej NSZ oraz uczestników wojny polsko-bolszewickiej z 1920 roku.
Na pl. Solnym zorganizowano wystawę "Namioty Żołnierzy Wyklętych", a popołudniu kombatanci spotkają się we wrocławskim Starym Ratuszu w Rynku na koncercie „Opera bez granic - muzyczne podróże przez wieki i kraje”.
O godz. 17 w kościele garnizonowym św. Elżbiety odprawiona zostanie msza św. w intencji żołnierzy podziemia niepodległościowego. Natomiast o godz. 18.15 - Marsz Pamięci z inscenizacjami i oprawą multimedialną, którego uczestnicy przejdą od wrocławskiego Rynku do Ronda Żołnierzy Wyklętych.
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych został ustanowiony w 2011 r. przez parlament w hołdzie bohaterom antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienia dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu". (PAP)
kwa/ pz/
