Uroczystości na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie w 225. rocznicę bitwy pod Zieleńcami stoczonej w obronie Konstytucji 3 Maja oraz ustanowienia Orderu Wojennego Virtuti Militari. Fot. PAP/T. Gzell
Uroczystość jest hołdem dla wszystkich uhonorowanych Orderem Virtuti Militari, żyjących, zmarłych i poległych - napisała premier Beata Szydło w liście do uczestników obchodów 225. rocznicy bitwy pod Zieleńcami, które odbyły się w niedzielę w Warszawie, przed Grobem Nieznanego Żołnierza.
Po odegraniu hymnu państwowego i zmianie warty przed Grobem Nieznanego Żołnierza p.o. Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk odczytał list Beaty Szydło skierowany do uczestników uroczystości.
"Wspominamy dziś chwalebny rozdział historii naszej ojczyzny. W czerwcu 1792 r., przeciwstawiając się sile imperium rosyjskiego, polska armia pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego odniosła zwycięstwo w wojnie w obronie Konstytucji 3 Maja" - napisała premier. Podkreśliła, że "bitwa pod Zieleńcami to symbol męstwa i odwagi polskiej armii, która stanęła w obronie wielkiego marzenia Polaków o wolności".
"Dzisiejsza uroczystość jest hołdem dla wszystkich uhonorowanych Orderem Wojennym Virtuti Militari, żyjących, zmarłych i poległych dam i kawalerów orderu. Jest hołdem dla tych, dla których umiłowanie wolności i walka o ojczyznę były i pozostają najważniejszym nakazem" - oceniła premier.
Zwracając się do obecnych na obchodach dam i kawalerów tego orderu, Kasprzyk stwierdził: "225 lat temu ustanowiono to najwyższe polskie wojskowe odznaczenie. I możemy być szczęśliwi, że dotykamy historii poprzez spotykanie się z weteranami - kawalerami Orderu Virtuti Militari". "Dziś RP staje przed wami na baczność" - dodał.
W swoim przemówieniu Kasprzyk przypomniał, że "225 lat temu pod Zieleńcami wojsko polskie zwyciężyło armię rosyjską i było to pierwsze po blisko stu latach zwycięstwo oręża polskiego".
Podczas uroczystości odczytano okolicznościowy list prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego. "Trudno nie wskazać na paradoks, że chyba najbardziej antyheroiczny król w naszych dziejach ustanowił odznaczenie przyznawane za żołnierską dzielność największym bohaterom" - napisał prezes PiS. Dodał, że "ich życiorysy są dla nas wielką skarbnicą, z której możemy czerpać wspaniałe wzory miłości ojczyzny i odwagi życiowej".
W dalszej części uroczystości odczytano apel pamięci, a Orkiestra Reprezentacyjna WP odegrała hasło Wojska Polskiego. Okolicznościowe wieńce i wiązanki kwiatów przed Grobem Nieznanego Żołnierza złożono m.in. w imieniu prezydenta Andrzeja Dudy, marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego, prezes Rady Ministrów, a także dam i kawalerów Orderu Virtuti Militari oraz weteranów walk o niepodległość RP i osób represjonowanych.
Po defiladzie uczestnicy obchodów przeszli pod pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego, gdzie w obecności pocztów sztandarowych delegacje złożyły wieńce. Kwiaty złożono także pod tablicą pamiątkową poświęconą Bohaterskim Obrońcom Ojczyzny Odznaczonym Orderem Wojennym Virtuti Militari (na ścianie budynku Dowództwa Garnizonu Warszawa).
Rozpoczęte poranną mszą w Katedrze Polowej Wojska Polskiego obchody zakończyła po południu ceremonia złożenia wieńców i wiązanek kwiatów na grobie płk. Zygmunta Łabędzkiego, prezesa Stowarzyszenia Klubu Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Organizatorem obchodów był Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Rok po uchwaleniu Konstytucji 3 maja, w maju 1792 r. armia rosyjska gen. Michała Kachowskiego przekroczyła polską granicę na Ukrainie. Naprzeciw niej stanął z polskim korpusem książę Józef Poniatowski. Pod Zieleńcami rankiem 18 czerwca rozpoczęła się bitwa z 11 tys. żołnierzy pod wodzą gen. Herkulesa Morkowa. Siły polskie, pod dowództwem gen. Józefa Zajączka i gen. Ludwika Trokina, liczyły 15,5 tys. żołnierzy. Wobec przewagi sił polskich po południu Rosjanie wycofali się. Zginęło w niej 2 tys. Rosjan i tysiąc Polaków. Była to pierwsza wygrana przez wojska polskie bitwa od 94 lat, od bitwy z Tatarami w 1698 r. pod Podhajcami za panowania Augusta II.
W dniu bitwy pod Zieleńcami, dowodzący nią książę Józef Poniatowski zażądał szybkiego wprowadzenia nowego orderu wojennego. 22 czerwca 1792 r. król Stanisław August ustanowił Order Virtuti Militari (męstwu wojskowemu lub cnocie wojskowej). Pierwsze ordery nadano 15 uczestnikom bitwy, a wśród udekorowanych byli m.in. ks. Józef Poniatowski, gen. Tadeusz Kościuszko, gen. Józef Zajączek i brygadier Stanisław Mokronowski.(PAP)
gj/ akw/
