Pochowano dziewięciu marynarzy - ofiary zbrodni komunistycznych

Państwowy pogrzeb odbył się w asyście Orkiestry i Kompanii Reprezentacyjnej Marynarki Wojennej. Uroczystości pogrzebowe prowadził biskup polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek. Wzięli w nich udział m.in. wiceminister kultury Jarosław Sellin, wiceprezes IPN Krzysztof Szwagrzyk i wiceszef BBN Dariusz Gwizdała, który odczytał na cmentarzu list od prezydenta Andrzeja Dudy.

„Narodowe obchody setnej rocznicy odzyskania niepodległości Rzeczpospolitej Polskiej to czas świętowania i wspominania przełomowych wydarzeń historycznych. Zarazem to czas budowania mocnych, trwałych fundamentów suwerennego państwa na kolejne stulecie. Fundamentów ustrojowych i gospodarczych, ale także ideowych. Takim fundamentem są chwalebne tradycje oręża polskiego oraz cześć i pamięć dla wszystkich bohaterów, którzy walczyli o naszą wolność” – napisał w liście Duda.

Jak zaznaczył prezydent, pogrzeb dziewięciu marynarzy, jest kolejną okazją do oddania „należnych honorów żołnierzom Rzeczypospolitej, (…) którzy o niepodległą Polskę walczyli w roku 1920 i 1939, a którzy po II wojnie światowej padli ofiarą prześladowań, zbrodni ze strony reżimu komunistycznego”. „Na ręce rodzin, które przez lata przechowywały pamięć o losach swoich bliskich kieruję słowa uznania i wdzięczności za wytrwałość w przeciwnościach i wierność prawdzie” – dodał prezydent.

„Żegnamy ich uroczyście, tak jak zwykliśmy żegnać bohaterów wolnej Polski. Żegnamy wiele lat po ich odejściu, przywracając należne miejsce w dziejach ojczystych, ale zarazem witamy ich w panteonie Rzeczpospolitej morskiej. Niechaj stąd, z tej nekropolii wybitnych ludzi polskiego wybrzeża, przykład ich odwagi, niezłomności, dociera do rodaków w całym kraju, niech będzie wzorem dla ich następców w służbie w szeregach Marynarki Wojennej, niech umacnia patriotycznego ducha młodzieży, upowszechnia i rozsławia ideę Polski morskiej” – napisał też prezydent.

Przypomniał, że jesienią w Kwaterze Pamięci zostanie pochowany wiceadmirał Józef Unrug. „Wierzę, że z czasem spoczną tu także inni bohaterowie polskiej floty, których grobów do tej pory nie odnaleziono. Pamięć o nich, cześć dla ich postawy i zasług są podstawą etosu i tradycji Marynarki Wojennej. Wam jej żołnierze powierzam dalsze wypełnianie zobowiązania wobec poprzedników, opieki nad miejsce ich odpoczynku i naśladowania ich miłości ojczyzny” – napisał też Andrzej Duda.

Przed złożeniem trumien do grobów, zostały z nich zdjęte bandery wojenne. Przekazano je obecnym na uroczystości rodzinom marynarzy wraz z aktami nominowania na wyższe stopnie. Kmdr. porucznik Wacław Krzywiec został awansowany na komandora, porucznika mar. Zdzisława Ficka awansowano na kapitana marynarki, a porucznika marynarki Adama Dedio – na stopień kapitana.

Pochówek poprzedziła msza święta pogrzebowa odprawiona na pokładzie ORP „Błyskawica”. Trumny ze szczątkami marynarzy przewieziono z Portu Wojennego na teren cmentarza na armatnich lawetach. W czasie pogrzebu, z pokładu ORP „Błyskawica” oddany został salut armatni, a ze śmigłowca Marynarki Wojennej na wody Zatoki Puckiej spuszczony został wieniec.

W Kwaterze Pamięci na Cmentarzu Marynarki Wojennej na gdyńskim Oksywiu pochowani zostali kawalerowie orderu Virtuti Militari i obrońcy Helu: kontradm. Adam Mohuczy (p.o. dowódcy Marynarki Wojennej zmarły w więzieniu w Sztumie 7 maja 1953 r.), kmdr. pil. Kazimierz Kraszewski (szef Oddziału Operacyjnego Sztabu Generalnego MW zmarły 18 marca 1990 r.), kmdr. Wacław Krzywiec (komendant Portu Wojennego Gdynia i dowódca ORP „Błyskawica" zmarły 12 marca 1956 r. w trakcie przerwy w odbywaniu kary więzienia), kmdr. Marian Wojcieszek (zastępca dowódcy Głównego Portu Marynarki Wojennej w Gdyni, szef Sztabu Generalnego Marynarki Wojennej zmarły 23 grudnia 1974 r.) oraz kpt. mar. Zdzisław Ficek (dowódca 34. baterii artylerii nadbrzeżnej w 1939 r., niewinnie stracony 2 grudnia 1952 r.).

W Kwaterze Pamięci spoczęli także: kmdr. porucznik Robert Kasperski (obrońca Helu, szef Sztabu Dowództwa Floty zmarły 23 stycznia 1974 r.), kpt. mar. Adam Dedio (żołnierza SGO „Polesie", Armii Krajowej i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, niewinnie stracony 14 kwietnia 1947 r.),bosm. Edmund Sterna (członek polskiej organizacji podziemnej „Wolność" niewinnie stracony 21 listopada 1952 r.) oraz st. mar. Jerzy Sulatycki (niewinnie stracony 11 lipca 1952 r.).

Już w czwartek wieczorem w Kwaterze Pamięci pochowano szczątki żon trzech oficerów marynarki – Michaliny Ficek, Janiny Kraszewskiej i Ireny Wojcieszek.

Zgodnie z planem, Kwatera Pamięci na Cmentarzu Marynarki Wojennej ma być miejscem pochówku i upamiętnienia wiceadmirała Józefa Unruga (dowódcy Marynarki Wojennej w okresie II RP i dowódcy Obrony Wybrzeża we wrześniu 1939 r.) i jego żony oraz 21 jego podwładnych, którzy wraz z nim w 1939 r. brali m.in. udział w obronie Helu.

W Kwaterze spoczywają już szczątki trzech oficerów Marynarki Wojennej - komandorów Stanisława Mieszkowskiego, Jerzego Staniewicza i Zbigniewa Przybyszewskiego, którzy zostali zabici strzałami w głowę w grudniu 1952 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie. Na śmierć skazano ich w procesie dotyczącym tzw. spisku komandorów, w którym - za rzekome szpiegostwo i dywersję, na podstawie sfałszowanych dowodów - sądzonych było w sumie siedmiu komandorów. Wszyscy oficerowie jeszcze przez II wojną światową służyli w polskiej marynarce i w kampanii wrześniowej brali udział w obronie Helu.

Szczątki Mieszkowskiego, Staniewicza i Przybyszewskiego zostały zidentyfikowane na tzw. Łączce na warszawskich Powązkach, a w Kwaterze Pamięci na gdyńskim Cmentarzu Marynarki Wojennej pochowano je późną jesienią ub.r.

Uroczysty pochówek prochów wiceadmirała Unruga, który zmarł w 1973 r. we Francji i tam został pochowany, planowany jest w tym miejscu na jesień br.

Przed dwoma laty starania o sprowadzenie do Polski prochów Unruga oraz jego żony podjęło Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. BBN jest także, obok Instytutu Pamięci Narodowej, jednym z głównych organizatorów piątkowych uroczystości pogrzebowych.

W działającym pod patronatem Prezydenta RP Komitecie Organizacyjnym, obok BBN i IPN, zasiadają też przedstawiciele rodzin śp. marynarzy, Ministerstwa Obrony Narodowej (w tym Marynarki Wojennej), Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz miasta Gdyni. (PAP)

autor: Anna Kisicka

aks/ agz/