Żołnierze Pułku Tatarskiego Ułanów im. Mustafy Achmatowicza. 1919 r. Źródło: Wikimedia Commons
Album o tradycjach wojskowych Tatarów, udziale tatarskich wojskowych w polskim wojsku, ich losach i zasługach - wyda w setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości Muzułmański Związek Religijny w RP (MZR).
Wydawnictwo "Tatarzy w służbie Polsce 1918–2018" ukaże się jesienią w nakładzie 500 egzemplarzy. MZR pozyskał na ten cel dotację z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.
"Wydanie albumu jest ściśle związane z tegoroczną, setną rocznicą odzyskania niepodległości przez Polskę. Chcieliśmy podkreślić tę zacną rocznicę i pokazać przepiękne karty też tatarskiej historii, która splata się nieodzownie z historią naszego kraju" - powiedziała PAP Barbara Pawlic-Miśkiewicz z MZR.
Album ukaże się jesienią. Będzie podzielony na dwie części, w pierwszej - znajdą się szkice historyczne dotyczące tradycji wojskowych Tatarów, w drugiej zaprezentowane zostaną sylwetki wojskowych - polskich Tatarów, którzy od 1918 roku aż do dziś służą Polsce. Wydawnictwo będzie ilustrowane fotografiami.
Jak mówiła Pawlic-Miśkiewicz, ze szkiców będzie można dowiedzieć się, jak ważnym fachem dla Tatarów od początku była wojskowość - łucznicy, konni czy jeźdźcy. "To jest fach, który nieodzownie związany jest z naszą mniejszością etniczną, który przez wieki wielu tatarskich mężczyzn realizowało, czy służąc niegdyś w Złotej Ordzie, czy po osiedleniu na ziemiach litewskich przy księciu Witoldzie, a następnie służąc kolejnym polskim władcom, będąc posłańcami, strażnikami, wartownikami czy też będąc wojownikami, żołnierzami" - powiedziała Pawlic-Miśkiewicz.
Będzie też można dowiedzieć się o wojskowości od momentu odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku. Znajdą się tu informacje dotyczące Pułku Tatarskiego Ułanów im. Mustafy Achmatowicza oraz 1 Szwadronu Tatarskiego 13 Pułku Ułanów Wileńskich, a także o utytułowanych Tatarach. jak rtm. Aleksander Jeljaszewicz, ppor. Stefan Mustafa Abramowicz, płk Fuad Aleksandrowicz, płk Emir Bajraszewski.
Jeden ze szkiców prezentuje tradycje wojskowe po zakończeniu II wojny światowej aż do czasów współczesnych.
Na album złoży się też bogaty materiał zdjęciowy, z wieloma fotografiami pochodzącymi od członków społeczności tatarskiej, nigdzie wcześniej nie publikowanymi. Znajdą się więc portrety, ale też zdjęcia sytuacyjne m.in. żołnierzy podczas ćwiczeń w terenie, wykładów. Sfotografowane zostaną też oznaczenia, książeczki wojskowe, legitymacje. Pawlic-Miśkiewicz powiedziała, że pomysł na tę część wydawnictwa jest taki, aby pokazać w niej nie tylko postaci wojskowych, ale także Tatarów, którzy działali w przedwojennych drużynach strzeleckich czy powojennej formacji „Służba Polsce”. Dodała, że każde ze zdjęć będzie zawierało krótki komentarz, a przy nazwiskach poszczególnych osób pojawią się noty biograficzne prezentujące przebieg służby.
Przybliżonych zostanie prawie 70 sylwetek, nie tylko tych najbardziej utytułowanych wojskowych, ale też osób, którzy zgłaszając się do służby też przysłużyły się historii Polski i polskich Tatarów.
"Zdjęcia i poszczególne sylwetki, stworzą piękny przekrój wojskowości od lat 20-tych XX wieku aż po czasy dzisiejsze" - mówiła.
Jako datę dobrowolnego osadnictwa tatarskiego w Wielkim Księstwie Litewskim i Rzeczypospolitej Jan Długosz podaje rok 1397. Na ziemie polskie Tatarzy przynieśli ze sobą islam. Już w XVI-XVII w. zatracili jednak swój język i wiele obyczajów, a nazwiska rodowe uległy spolszczeniu.
Dokładnie nie wiadomo, ilu jest obecnie Tatarów w Polsce. W środowisku tej mniejszości działa Muzułmański Związek Religijny w RP oraz Związek Tatarów RP. Ten pierwszy liczbę polskich muzułmanów, w większości właśnie pochodzenia tatarskiego, szacuje na ok. 5 tys. osób. W ostatnim spisie powszechnym pochodzenie tatarskie zadeklarowało niespełna 2 tys. osób. (PAP)
autor: Sylwia Wieczeryńska
swi/ je/
