Ponad 130-tysięczne Tychy – miasto, które rozbudowało się i rozwinęło w okresie PRL – po dwóch latach prac doczekały się nowej monografii. „Miasto młode i nowe jednocześnie okazało się miastem wielkiej historii” – wskazują autorzy 700-stronnictwego dzieła.
W Polsce Tychy najczęściej kojarzone są z wielkim browarem i fabryką samochodów Fiata. To jedno z nielicznych już w kraju miast, gdzie komunikacja miejska oparta jest w dużej mierze na trolejbusach. Tyskie osiedla nazwane są kolejnymi literami alfabetu. Dominuje nowoczesne budownictwo – od socrealizmu, przez wielką płytę, po architekturę postmodernistyczną.
Przemiana niewielkiej gminy w wielotysięczne miasto to efekt decyzji PRL-owskiego rządu z 1950 r., kiedy zdecydowano o budowie Nowych Tychów – swoistej sypialni dla przemysłowego Śląska. Z czasem do miasta włączano okoliczne wsie i miasteczka; później część z nich odzyskała samodzielność.
W Polsce Tychy najczęściej kojarzone są z wielkim browarem i fabryką samochodów Fiata. To jedno z nielicznych już w kraju miast, gdzie komunikacja miejska oparta jest w dużej mierze na trolejbusach. Tyskie osiedla nazwane są kolejnymi literami alfabetu. Dominuje nowoczesne budownictwo – od socrealizmu, przez wielką płytę, po architekturę postmodernistyczną.
Pomysł stworzenia nowej monografii miasta zrodził się w 2008 r., kiedy miejscowe Muzeum Miejskie przygotowało wydawnictwo „Osiem wieków historii Tychów i dzielnic podmiejskich”. Towarzyszyło ono bijącej rekordy popularności wystawie pod takim samym tytułem. Dla wielu zwiedzających wystawa była zaskoczeniem; uważali bowiem, że Tychy to miasto młode - bez historii.
Wnikliwego opisania historii miasta podjął się zespół naukowców pod kierownictwem prof. Ryszarda Kaczmarka z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Wydawnictwo to efekt dwóch lat pracy, w tym wielu godzin spędzonych w muzeach, archiwach i bibliotekach. Autorzy mają nadzieję, że książka pozwoli spojrzeć na Tychy w inny niż dotychczas sposób.
„Miejsca do tej pory dobrze znane mieszkańcom miasta może zostaną odkryte przez tyszan na nowo. Przemierzając ulice Tychów z książką w ręku łatwo się przekonamy, że miasto pełne jest śladów po minionych wydarzeniach oraz po losach ludzi, którzy tutaj mieszkali przez wieki. Tychy - miasto młode i nowe - jednocześnie okazało się miastem wielkiej historii, która powinna łączyć wszystkich jego mieszkańców” – ocenił w monografii prof. Kaczmarek.
Z nowej monografii cieszą się przedstawiciele władz miasta. „Ta książka dowodzi, że Tychy to miasto zakorzenione w historii, ale jednocześnie różnorodne, bogate, nowoczesne i rozwijające się dynamicznie” – uważa prezydent Tychów Andrzej Dziuba, podkreślając, że miasto od dawna czekało na takie wydawnictwo.
Monografia jest pierwszym tak pełnym opracowaniem dziejów miasta do początków XXI wielu, uwzględniającym jego aktualne granice i dzieje wszystkich odrębnych niegdyś gmin, dziś należących do Tychów: Wilkowyj, Urbanowic, Cielmic czy Jaroszowic.
Pierwsza poświęcona miastu monografia, autorstwa Ludwika Musioła, powstała w 1939 r., tuż przed wybuchem II wojny światowej. W 1975 r. wydano kolejną monografię Tychów i powiatu tyskiego. Blisko dwadzieścia lat później wydano kolejne publikacje o historii Tychów: w 1992 r. reprint dzieła Musioła, a w 1996 r. książkę „Tychy 1939-1993. Monografia miasta” pod redakcję znanego socjologa – mieszkańca Tychów – prof. Marka Szczepańskiego.
Wydanie nowej monografii kosztowało tyski magistrat blisko 92,5 tys. zł. Na razie wydano 2 tys. egzemplarzy. Wydawnictwo będzie można kupić w biurze obsługi klienta Urzędu Miasta w Tychach.(PAP)
mab/ abe/
