Gen. Jan Henryk Dąbrowski. Źródło: BN Polona
6 listopada 1806 roku do Poznania przybyli gen. Jan Henryk Dąbrowski i autor hymnu narodowego Józef Wybicki, by obwieścić Polakom obietnicę wskrzeszenia państwa daną przez Napoleona. W 210. rocznicę tego wydarzenia, poznaniacy upamiętnią jego bohaterów.
We wrześniu 1805 roku w Europie wybuchła wojna. Armia Napoleona wkroczyła do południowych Niemiec, pokonując najpierw wojska austriackie, później pruskie. Gdy 27 października do Berlina wkroczył Napoleon, a wojska francuskie zbliżały się do Wielkopolski, Prusacy z obawy przed Francuzami i możliwością wybuchu polskiego powstania, ewakuowali z Poznania garnizon. 3 listopada do miasta wkroczył natomiast oddział wojsk napoleońskich, witany przez mieszkańców z ogromnym entuzjazmem.
Jak przypomniał w czwartek na konferencji prasowej prof. UAM dr hab. Andrzej Gulczyński, prezes Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, "Napoleon przygotowując się do pościgu za pozostałymi oddziałami pruskimi, zdawał sobie sprawę z konieczności wkroczenia na polskie terytorium. Wezwał więc do siebie Dąbrowskiego i Wybickiego - nieprzypadkowo, ponieważ obaj byli wówczas bardzo szanowani".
6 listopada Dąbrowskiego i Wybickiego witały w Poznaniu wiwatujące tłumy. Następnego dnia Dąbrowski wygłosił proklamację podyktowaną przez Napoleona, który podkreślał, że "na niepodległość trzeba sobie zasłużyć". W odezwie, przekazanej mieszkańcom miasta, sformułowano obietnicę pomocy Polakom w "wskrzeszeniu państwa, jeśli tylko wykażą Napoleonowi, że są tego warci".
Kolejnego dnia Dąbrowski rozpoczął w Poznaniu tworzenie polskiej armii, która w niedługim czasie liczyła ok. 20 tys. żołnierzy. Wybicki natomiast zaczął budowę zrębów polskiej administracji.
Napoleon przebył do stolicy Wielkopolski 27 listopada 1806 roku. Przez niecałe trzy tygodnie, to właśnie z Poznania wychodziły jego decyzje, a 11 grudnia w sali redutowej Hotelu Saskiego podpisano pokój między Francją a Saksonią. 16 grudnia cesarz wyruszył do Warszawy. W czerwcu 1807 roku, na mocy traktatu w Tylży, postało natomiast Księstwo Warszawskie i jak podkreślił prof. Gulczyński – "historia ciągu tych wydarzeń została zapoczątkowana właśnie w Poznaniu".
Obchody 210 rocznicy tamtych wydarzeń rozpoczną się w Poznaniu w piątek od konferencji naukowej. W sobotę natomiast, wydarzenia rocznicowe zainauguruje msza św. w intencji gen. Jana Henryka Dąbrowskiego i autora hymnu narodowego Józefa Wybickiego w kościele pw. Św. Wojciecha. W krypcie tej świątyni spoczywają prochy Józefa Wybickiego oraz urna z sercem gen. Dąbrowskiego.
"W sobotę ok. godz. 12. od ul. Stawnej rozpocznie się inscenizacja wjazdu gen. Dąbrowskiego i Wybickiego do Poznania. Ci główni bohaterowie tamtych wydarzeń będą podróżowali w karecie zaprzęgniętej w cztery konie (…) Pod ratuszem odbędzie się powitanie i odczytanie odezwy Dąbrowskiego, a zebrani odśpiewają +Mazurka Dąbrowskiego+. Odbędzie się także pokaz musztry i umiejętności wojskowych" – mówił dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości Tomasz Łęcki.
W ratuszu można będzie ponadto zobaczyć jeden z najbardziej znanych polskich obrazów – dzieło autorstwa Jana Gładysza przedstawiające wjazd gen. Dąbrowskiego do Poznania.
"Wiemy, że kiedy Dąbrowski z Wybickim wjeżdżali do Poznania w 1806 roku padał deszcz, i że mimo słoty, poznaniacy tłumnie ich witali. Wiemy też, że wjechali powozem, od strony Berlina i że na rogatkach poznaniacy wyprzęgli konie, a co zacniejsi poznaniacy – co zanotowano – pociągnęli powóz pod pałac Mielżyńskich" – opowiadał PAP Gulczyński.
"Obraz, który można będzie zobaczyć w ratuszu, i który wykorzystaliśmy do promocji wydarzenia, jest bardzo znanym obrazem, ale pokazuje inne wydarzenie, już z 1807 roku., kiedy Dąbrowski wjeżdżał do Poznania jako bohater, po odniesionych sukcesach i sukcesie tego symbolicznego wjazdu z listopada 1806 roku. Ten obraz wykorzystaliśmy celowo, aby połączyć cykl tych wydarzeń; od przybycia Dąbrowskiego w listopadzie, przez zryw poznaniaków, po utworzenie Księstwa Warszawskiego" – dodał.
Dyrektor Łęcki zaznaczył w rozmowie z PAP, że takie wydarzenia należy przypominać, i mówić o nich głośno nie tylko w samej Wielkopolsce.
"Trzeba mówić, ponieważ doświadczenia zwycięskich powstań są wyjątkowe. (…) Zbyt często rozpamiętujemy się w klęskach, dramatach, zbyt rzadko przywiązujemy wagę do tego, co nam się udało. Szczególnie Wielkopolanie muszą zmienić w tym zakresie swoje nastawienie" – podkreślił.
W piątek w Sejmie poznański poseł PiS Bartłomiej Wróblewski złoży projekt uchwały w sprawie uczczenia 210. rocznicy wybuchu Postania Wielkopolskiego 1806 roku.
"Przyjazd Jana Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego w dniu 6 listopada 1806 roku przerodził się w patriotyczną manifestację. Wezwali oni do podjęcia walki z zaborcą u boku Napoleona. Polski ruch zbrojny objął Wielkopolskę, a następnie ziemię sieradzką, Kujawy, Mazowsze i Pomorze" - podkreślał Wróblewski.
"Powstanie Wielkopolskie 1806 roku (...) należy do nielicznych – obok powstania wielkopolskiego 1918 roku i II powstania śląskiego – zakończonych sukcesem powstań w historii Polski. Objęło ono tereny zaboru pruskiego. Dało nadzieję na odzyskanie polskiej państwowości i realnie przyczyniło do powstania Księstwa Warszawskiego, a tym samym – choć w mocno ograniczonej formie – polskiej państwowości na mapie Europy" – dodał.
Z okazji rocznicy do emisji trafi specjalna limitowana seria znaczków oraz kart pocztowych. Przygotowane zostały także medale upamiętniające gen. Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego.
Organizatorem obchodów 210. rocznicy powstania wielkopolskiego 1806 roku jest Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Muzeum Historii Miasta Poznania (oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu), oraz Wielkopolskie Muzeum Niepodległości. Wydarzenia są współfinansowane ze środków Miasta Poznania.
Anna Jowsa (PAP)
ajw/pat
