Zasady sprawowania opieki nad grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski, a także m.in. wprowadzenie systemu finansowego wsparcia dla podmiotów opiekujących się takimi grobami - określa ustawa o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski, podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę.
Ustawa ma na celu wskazanie zasad i trybu prowadzenia ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski przez Instytut Pamięci Narodowej - Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz zasad udzielania dotacji celowych i przyznawania świadczeń pieniężnych na pokrycie kosztów sprawowanej opieki nad tymi grobami.
Wedle ustawy grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski są groby: "osób, które walczyły o odzyskanie niepodległości Polski lub w obronie niepodległości i granic suwerennej Rzeczypospolitej Polskiej, biorąc udział w wojnach, działaniach zbrojnych i niepodległościowych oraz powstaniach narodowych w okresie od 1768 r. do 1963 r." oraz "funkcjonariuszy cywilnych władz powstań narodowych, administracji podziemnego Państwa Polskiego w okresie wojny 1939-1945, członków władz i Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie w latach 1939-1990, a także podziemnych niepodległościowych organizacji cywilnych w latach 1945-1956".
Ustawa zakłada: utworzenie zbiorczej ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski; wprowadzenie systemu finansowego wsparcia podmiotów sprawujących opiekę nad takimi grobami. Zgodnie z przepisami instytucją odpowiedzialną za tworzenie ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski będzie Instytut Pamięci Narodowej. Wpis do ewidencji grobu znajdującego się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie mógł nastąpić "na wniosek osoby fizycznej, fundacji, stowarzyszenia, kościoła lub związku wyznaniowego, innej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, lub z urzędu".
W przypadku grobu weterana znajdującego się poza terytorium RP wpis "następuje na wniosek konsula Rzeczypospolitej Polskiej lub z urzędu". Wpis grobu do ewidencji będzie poprzedzony badaniem przeprowadzanym przez Prezesa IPN czy grób, którego dotyczy wniosek, spełnia kryteria uznania go za grób weterana walk o wolność i niepodległość Polski.
Według przepisów, prezes IPN na podstawie ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski udostępni w Biuletynie Informacji Publicznej IPN wykaz tych grobów "umożliwiający przetwarzanie informacji w nim zawartych, w tym ich przeszukiwanie według kryteriów przedmiotowych i podmiotowych".
Ustawa zakłada także, że fundacje, stowarzyszenia, kościoły lub związki wyznaniowe, inne osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną "będą mogły ubiegać się o udzielenie dotacji celowej z budżetu państwa w celu sfinansowania albo dofinansowania zadań związanych z opieką nad grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski", w tym "na pokrycie nakładów koniecznych na wykonywanie czynności związanych z budową, remontem, przeniesieniem lub utrzymaniem tych grobów". Dotacja, która może być udzielona w wysokości do 80 proc. nakładów koniecznych na wykonanie zadań, będzie udzielana przez IPN na wniosek. Wsparcie będzie mogła uzyskać także osoba fizyczna opiekująca się grobem weterana walk o wolności niepodległość Polski, wpisanym do ewidencji. Wnioski będą rozpatrywane w terminie trzech miesięcy od dnia otrzymania.
Ustawa wchodzi w życie 1 stycznia 2019 r. (PAP)
autor: Daria Porycka
dap/ pat/
