Prezydent Andrzej Duda wręczył w poniedziałek Order Orła Białego arcybiskupowi seniorowi archidiecezji lwowskiej kard. Marianowi Jaworskiemu. „Ksiądz kardynał jest częścią wielkiej opowieści o Rzeczypospolitej" – mówił prezydent o odznaczonym.
Duchowny otrzymał Order Orła Białego "w uznaniu znamienitych zasług dla odbudowy życia religijnego na Kresach wschodnich, pogłębiania dialogu ekumenicznego oraz za osiągnięcia naukowe w dziedzinie filozofii i teologii".
"To bardzo wzruszający moment dla mnie, a jednocześnie bardzo ważny dla budowania opowieści o historii Rzeczypospolitej. Eminencja ksiądz kardynał jest częścią wielkiej opowieści o Rzeczypospolitej, wielkiej opowieści o tym, jak Rzeczpospolita odzyskiwała siłę, także przez przywracanie wiary swoim synom, a więc naszym rodakom, nie tylko tutaj w Polsce na dzisiejszych ziemiach Rzeczpospolitej, ale także na tych ziemiach, które przez Rzeczpospolitą w wyniku zawieruchy dziejowej zostały utracone" – powiedział prezydent Duda.
Podkreślił, że trudno wymienić wszystkie zasługi kard. Jaworskiego dla Polski, ale jako kapłan "służąc Kościołowi, służył narodowi" i przez wiele dziesięcioleci sprawując posługę i pracując naukowo w Polsce nie zapominał o swojej ojczystej ziemi – o Lwowie, Kresach i mieszkających tam Polakach.
"Znamienny w życiu Eminencji jest rok 1991, kiedy Ojciec Święty, św. Jan Paweł II, przyjaciel Eminencji Księdza Kardynała powierzył mu misję udania się z powrotem do Lwowa i prowadzenia we Lwowie i na Ukrainie spraw Kościoła. Misji wielkiej, misji trudnej po latach komunistycznego spustoszenia, po latach wydzierania religii i wiary z serc ludzi, po latach walki z polskością" – powiedział prezydent.
Jak zaznaczył, 17 lat posługi abp Mariana Jaworskiego w archidiecezji lwowskiej to czas "spektakularnego sukcesu" i odradzania Kościoła, bo gdy duchowny zaczynał tam swoją misję było tam kilka parafii i kilkunastu księży, a kiedy ją kończył księży było 490, parafii 290, funkcjonowały 122 domy zakonne i siedem seminariów duchownych.
"To także wielkie dzieło pojednania, które Eminencja realizował pomiędzy Polakami a Ukraińcami" – mówił prezydent. "Pojednania wobec trudnej historii, jaką przyniósł nam wszystkim okres II wojny światowej, wobec dramatycznych krzywd, jakie zostały tam wyrządzone przede wszystkim Polakom była to misja niezwykle trudna, ale realizowana z tak wielkim powodzeniem" - dodał.
Andrzej Duda przypomniał, że za tę misję odbudowywania wiary i porządku moralnego w duszach ludzi oraz za budowanie pojednania kard. Jaworski otrzymał od kolejnych prezydentów Ukrainy – Leonida Kuczmy i Wiktora Juszczenki dwa Ordery Jarosława Mądrego (V i IV klasy).
Prezydent podkreślił niebywałą wiedzę, skromność i życzliwość kard. Jaworskiego, który jako naukowiec był w Polsce jednym z prekursorów fenomenologii religii. Andrzej Duda podziękował kardynałowi za to, że jako wieloletni przyjaciel Jana Pawła II to on właśnie udzielił mu ostatniego namaszczenia, żegnając go w imieniu ludzi wierzących i Polski.
Kard. Jaworski zaznaczył, że przyjmuje odznaczenie jako wyraz uznania dla Kościoła, któremu służył. "Pragnę wyrazić swoją głęboką wdzięczność za tak zaszczytne odznaczenie przez pana prezydenta" - mówił kard. Marian Jaworski. "Słowa same są blade, ale płyną one z mego wnętrza. To odznaczenie przyjmuję jako wyraz uznania dla Kościoła, któremu służyłem mając świadomość, że Kościół pełniąc swoją misję, służy narodowi" – podkreślił.
Dodał, że Kościół wzywa, by "przez swoją prawą postawę wszyscy dbali o dobro wspólne". Kardynał życzył, aby "jak najwięcej rodaków w kraju i rozproszonych po całym świcie słyszało wezwanie Piotra Skargi, by zabiegali o prawdziwe odrodzenie Ojczyzny".
Uroczystość odbyła się w krakowskim mieszkaniu kard. Jaworskiego.
Uczestniczyli w niej m.in. biskup pomocniczy archidiecezji krakowskiej Damian Muskus, bp Marian Buczek - były biskup pomocniczy archidiecezji lwowskiej i biskup senior diecezji charkowsko-zaporoskiej, szefowa Kancelarii Prezydenta Małgorzata Sadurska, podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Wojciech Kolarski, wojewoda Józef Pilch, prezydent Krakowa Jacek Majchrowski, senator Zbigniew Cichoń oraz krewni i przyjaciele kard. Jaworskiego.
Przed kamienicą przy ul. Kanoniczej na prezydenta czekała kilkuosobowa grupa demonstrantów z transparentem "Cała Polska czyta Konstytucję (prezydentowi)"; kiedy Andrzej Duda wchodził i wychodził z budynku protestujący skandowali: "konstytucja".
Kard. Marian Jaworski ma ponad 90 lat. Urodził się 21 sierpnia 1926 roku we Lwowie. Święcenia kapłańskie uzyskał w 1950 r. w Kalwarii Zebrzydowskiej.
Studiował na Wydziale Teologicznym UJ i na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL. Na uczelniach tych uzyskał doktoraty z teologii i filozofii. Habilitował się w zakresie filozofii religii w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Był wykładowcą KUL, Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie i Papieskiego Wydziału Teologicznego w Krakowie.
W 1967 r. w wyniku obrażeń w wypadku kolejowym pod Działdowem duchownemu amputowano część lewej ręki.
W latach 1976-81 był dziekanem Papieskiego Wydziału Teologicznego w Krakowie, a gdy 8 grudnia 1981 r. Jan Paweł II przekształcił wydział w Papieską Akademię Teologiczną został pierwszym rektorem tej uczelni.
W 1984 r. został mianowany biskupem tytularnym Lambesi i Administratorem Apostolskim archidiecezji w Lubaczowie, będącej tą częścią archidiecezji lwowskiej, która pozostała w granicach Polski. Sakrę biskupią otrzymał 23 czerwca 1984 r. w Katedrze na Wawelu.
16 stycznia 1991 papież mianował bp. Jaworskiego pierwszym po II wojnie światowej arcybiskupem metropolitą lwowskim obrządku łacińskiego. W 1992 r. został pierwszym przewodniczącym Konferencji Episkopatu Ukrainy. W latach 1996-98 był on również równolegle administratorem apostolskim diecezji łuckiej, a w 1997 został rektorem seminarium duchownego we Lwowie-Brzuchowicach.
Jan Paweł II ogłosił 28 stycznia 2001 r., że ks. abp Marian Jaworski trzy lata wcześniej na konsystorzu w 1998 r. został przez niego wyniesiony do godności kardynalskiej in pectore - „w sercu”, czyli nie ogłaszając publicznie jego nazwiska. Abp Jaworski został kreowany kardynałem na konsystorzu 21 lutego 2001.
Jako biskup i kardynał Marian Jaworski uczestniczył w wielu ważnych wydarzeniach kościelnych oraz w konklawe po śmierci Jana Pawła II, które wybrało w 2005 r. jego następcę - Benedykta XVI.
21 października 2008 r. Benedykt XVI przyjął rezygnację kard. Jaworskiego z urzędu metropolity lwowskiego. Kardynał wrócił wówczas do Polski i zamieszkał w Krakowie.
Kard. Jaworski jest doktorem honoris causa m.in. Uniwersytetu w Bochum, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie (obecnie to Uniwersytet Papieski Jana Pawła II) i wrocławskiego Papieskiego Wydziału Teologicznego. Jest też honorowym obywatelem Krakowa, Lubaczowa i Puszczykowa.
Prezydent Lech Kaczyński w 2007 r. odznaczył go Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Order Orła Białego jest najwyższym polskim odznaczeniem. Nadawany jest za "znamienite zasługi zarówno cywilne, jak i wojskowe, położone w czasie pokoju lub wojny, dla chwały i pożytku Rzeczypospolitej Polskiej".
Małgorzata Wosion-Czoba (PAP)
wos/ eaw/
