Prof. Antony Polonsky.
Wystawa główna w Muzeum Historii Żydów Polskich - jak podkreśla jej główny historyk prof. Antony Polonsky - ukazuje, że Żydzi są integralną częścią historii Polski. Historia Polski nie jest tylko kontekstem dla historii Żydów - mówił w środę w Warszawie badacz.
"Muzeum starało się stworzyć jasną i spójną opowieść o długiej historii Żydów na ziemiach polskich. Jest tak urządzone, by zwiedzający dał się poprowadzić i zanurzyć w przeszłość, a jednocześnie przedstawić w przystępnej formie obecny stan wiedzy na ten temat" - powiedział prof. Polonsky podczas spotkania pt. "Historyk w Muzeum".
Badacz przypomniał, że on sam, jak i czołowi specjaliści, którzy od lat zajmują się problematyką polsko-żydowską, kierowali się przy tworzeniu ekspozycji kilkoma zasadami. "Po pierwsze podkreślamy, że Żydzi są integralną częścią historii Polski i staramy się umieścić ich w szerszych ramach polskiego społeczeństwa. Zamiast traktować polską historię tylko jako kontekst dla odrębnej żydowskiej historii" - tłumaczył badacz.
"Zwracamy też uwagę, że po obu stronach tego etnicznego i religijnego podziału było wiele różnych postaw (...). Konsekwentnie staraliśmy się uniknąć apologetyki, czyli chęci przedstawiania rzeczy lepszymi niż naprawdę były, co było głównym grzechem zarówno polskiej, jak i żydowskiej historiografii" - dodał Polonsky.
Przypominając słowa filozofa prof. Leszka Kołakowskiego prof. Antony Polonsky zapewnił, że wystawa o 1000-letniej historii Żydów polskich będzie mogła pomóc Polakom i Żydom w zrozumieniu ich własnej tożsamości, tak by "mogli być lepszymi Polakami i Żydami".
W jego opinii, podstawowym zadaniem stałej ekspozycji było "otwarte i samokrytyczne pokazanie wszystkich złożonych i trudnych aspektów polsko-żydowskiej przeszłości". Za najpoważniejszą trudność przy tworzeniu wystawy prof. Polonsky wymienił kwestię udziału ludzi pochodzenia żydowskiego w budowie totalitarnego komunizmu w powojennej Polsce.
"Myślę, że na ten temat w muzeum powinna zostać przygotowana osobna wystawa o charakterze tymczasowym np. pod tytułem +Żydzi a socjalizm+" - zaznaczył historyk.
Przypominając słowa filozofa prof. Leszka Kołakowskiego historyk zapewnił również, że wystawa o 1000-letniej historii Żydów polskich będzie mogła pomóc Polakom i Żydom w zrozumieniu ich własnej tożsamości, tak by "mogli być lepszymi Polakami i Żydami". Dodał też, że on i pracownicy muzeum są otwarci na wszelkie głosy krytyczne, które będą mogły w przyszłości udoskonalić ekspozycję, m.in. wciąż jeszcze nie zagospodarowaną galerię pt. "Dziedzictwo".
Wykładowi prof. Polonsky'ego towarzyszyła promocja jego najnowszej książki "Dzieje Żydów w Polsce i Rosji", która przedstawia dzieje polityczne, społeczne, gospodarcze, religijne i kulturowe diaspory Żydów w Polsce i Rosji od XVIII do początków XIX w.
Publikacja ukazuje m.in. rozkwit kultury i autonomii żydowskiej w XVIII w., kiedy ziemie Rzeczypospolitej Obojga Narodów były największym centrum żydowskiego świata, a także trudny okres asymilacji ludności żydowskiej w XIX w. na ziemiach porozbiorowych. Książka przypomina o zaniku diaspory podczas drugiej wojny światowej, ale również omawia ożywienie tradycji i kultury żydowskiej w Polsce, na Litwie, Ukrainie Białorusi i w Rosji po 1989 r.
"To nieocenione źródło informacji" - zachęcał do lektury prof. Dariusz Stola, dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich. Przypomniał też, że "Dzieje Żydów w Polsce i Rosji" są skróconą i przystępną wersją trzytomowego dzieła pod tym samym tytułem. Prof. Antony Polonsky - jak podkreślił Stola - jest jednym z najbardziej znanych w świecie badaczy stosunków polsko-żydowskich. Wśród jego największych dokonań jest wydawnictwo "Polin. Jurnal of Polish-Jewish Studies.
"Dzieje Żydów w Polsce i w Rosji" opublikowało Wydawnictwo Naukowe PWN SA. (PAP)
nno/ drag/
