Abp Bronisław Dąbrowski. Fot. PAP/CAF M.B. Brzozowski
W latach 80. abp Dąbrowski był głównym informatorem Jana Pawła II. Rozmowy z nim ułatwiły papieżowi zrozumienie relacji Kościół-państwo w Polsce w okresie stanu wojennego – mówił prof. Jan Żaryn podczas konferencji naukowej poświęconej postaci hierarchy.
Konferencja naukowa pt. "Abp Bronisław Dąbrowski - emisariusz Prymasa Tysiąclecia, orionista, duszpasterz" została zorganizowana we wtorek, z okazji 100. rocznicy jego urodzin i 20. rocznicy śmierci abp. Dąbrowskiego.
Prof. Antoni Dudek podkreślił, że abp Dąbrowski był określany mianem "emisariusza" prymasa Wyszyńskiego, ponieważ był głównym rozmówcą z ramienia Kościoła katolickiego w Polsce z władzami komunistycznymi.
"Przez 20 lat, od końca lat 60. aż po upadek rządów komunistycznych przedstawiciele władz kontaktowali się głównie z sekretarzem episkopatu, abp. Dąbrowskim. Spotkania na najwyższym szczeblu, a więc prymasa Polski – najpierw kard. Wyszyńskiego, a później kard. Glempa - z I sekretarzem KCPZPR Gierkiem, a później Jaruzelskim, były wyjątkowe. Natomiast wielokrotnie w ciągu roku odbywały się spotkania jednego z sekretarzy – byli to Stanisław Kania i Kazimierz Barcikowski, właśnie z abp. Dąbrowskim" – wyjaśnił prof. Dudek.
Dodał, że w latach 80. wielu duchownych zaangażowało się mocno w poparcie dla podziemia solidarnościowego; najbardziej znanym z nich był ks. Jerzy Popiełuszko, którego kazania bardzo drażniły władze.
"Na początku lat 80. temat działalności duszpasterskiej ks. Popiełuszki nieustannie wracał w rozmowach abp. Dąbrowskiego z przedstawicielami władz. Arcybiskupowi przypadła bardzo niewdzięczna rola – musiał bronić ks. Jerzego przed władzami, a z drugiej strony starał się wpływać na niego, żeby kazania kapłana nie przekraczały pewnych granic" – wyjaśnił.
Jak zaznaczył Dudek, abp Dąbrowski stał na stanowisku, że Kościół powinien stosować w stosunku do władz strategię "pragmatycznego oporu", czyli prowadzenia dyplomatycznych, zakulisowych rozmów, by zapobiec wzmacnianiu represji. "Wydawało się, że strategie abp. Dąbrowskiego i ks. Popiełuszki były całkowicie odmienne i wykluczające się nawzajem, ale to nieprawda. W rzeczywistości te dwie postawy tworzyły pewną całość, uzupełniały się i w rezultacie doprowadziły do pokojowego upadku rządów komunistycznych" – zaznaczył Dudek.
Senator PiS prof. Jan Żaryn podkreślił, że w okresie PRL abp Dąbrowski był – obok prymasa Polski kard. Wyszyńskiego i kard. Wojtyły – jednym z trzech najwybitniejszych polskich hierarchów Kościoła katolickiego.
"Jako sekretarz episkopatu był współodpowiedzialny za wizerunek Kościoła i jego ówczesne trwanie. W znacznej mierze przyczynił się do obalenia komunizmu" – ocenił.
Przypomniał, że w latach 80. próbował wpływać na władze, by uwolniły internowanych oraz zaprzestały nękania księży. "To były bardzo konkretne zasługi w szukaniu sposobów na obronę interesów Kościoła w życiu publicznym" – zaznaczył prof. Żaryn.
"W latach 80. abp Dąbrowski był na głównej linii komunikacyjnej z papieżem Janem Pawłem II. Rozmowy z abp. Dąbrowskim ułatwiły papieżowi zrozumienie relacji Kościół-państwo w Polsce, które zostały poddane nowym wyzwaniom w okresie stanu wojennego" – zaznaczył prof. Żaryn.
Przypomniał, że to abp Dąbrowski stał się dla papieża najbardziej wiarygodnym źródłem informacji o tym, co się dzieje w Polsce, bez pośrednictwa zachodnich mediów.
"Abp Dąbrowski tworzył pewną równowagę informacyjna, żeby Jan Paweł II nie był otoczony tylko informacjami pochodzącymi z zachodnich mediów. To była bardzo ważna misja pokazywania perspektywy Kościoła w Polsce" - wyjaśnił.
Dr Katarzyna Grabska, biograf abp. Dąbrowskiego powiedziała, że hierarcha był przeciwnikiem wprowadzenia stanu wojennego i czynnie wspierał działania Solidarności.
"Abp Dąbrowski wiedział, że to jest ruch narodowy, rozumiał jak nikt inny, że ludzie, którzy są uciśnieni systemem komunistycznym, walczą o swoje prawa. Organizował pomoc internowanym, odwiedzał tych, którzy byli w odosobnieniu, organizował dla nich paczki, lekarstwa" – zaznaczyła biografka.
Dodała, że jednocześnie dążył do pokojowego rozwiązania sporu Solidarności z władzami komunistycznymi.
Abp Bronisław Dąbrowski urodził się 2 listopada 1917 r. Jako Sekretarzowi Generalnemu KEP, a wcześniej jako dyrektorowi Wydziału Spraw Zakonnych i pracownikowi Sekretariatu KEP powierzono mu misję prowadzenia dialogu z władzami PRL. Według relacji świadków, w rozmowach tych stawał zawsze w obronie Kościoła i Polski.
16 grudnia 1981 r. bp Dąbrowski skierował list do gen. Wojciecha Jaruzelskiego, w którym potępił dekret Rady Państwa o stanie wojennym, a zwłaszcza jego 26 artykuł mówiący o możliwości użycia broni palnej przez dowódców oddziałów. W nocy z 21 na 22 grudnia poleciał do Rzymu, by zdać papieżowi Janowi Pawłowi II sprawozdanie z wydarzeń w Polsce. Wkrótce stał się osobistym emisariuszem i głównym źródłem informacji papieża o stanie wojennym. Od pierwszych dni stanu wojennego abp Dąbrowski był także czynnie zaangażowany w pomoc w zwalnianiu internowanych. (PAP)
autor: Iwona Żurek
iżu/ akw/
