2011-06-07 (PAP) - We Lwowie odbyła się uroczystość przeniesienia szczątków ostatniego arcybiskupa obrządku ormiańsko-katolickiego w Polsce Józefa Teodorowicza z grobu rodziny Kłosowskich na cmentarzu Łyczakowskim na miejsce ich pierwotnego pochówku na Cmentarzu Obrońców Lwowa.
"W ceremonii uczestniczyło około 150 osób, w tym przedstawiciele rodziny arcybiskupa Teodorowicza, dostojnicy kościelni, przedstawiciele władz polskich i ukraińskich oraz delegacja Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa" - przekazał w rozmowie telefonicznej z PAP konsul Andrzej Drozd, pełniący obowiązki szefa konsulatu RP we Lwowie.
Ceremonii przewodniczył kardynał Kazimierz Nycz, ordynariusz ds. wiernych obrządku ormiańsko-katolickiego w Polsce. Homilię wygłosił metropolita lwowski abp Mieczysław Mokrzycki.
Józef Teofil Teodorowicz urodził 25 lipca 1864 roku w Żywaczowie na Pokuciu (zachodnia Ukraina) w rodzinie szlacheckiej pochodzenia ormiańskiego. Uczęszczał do gimnazjum w Stanisławowie, następnie studiował prawo na uniwersytecie w Czerniowcach, z którego zrezygnował, by wstąpić do lwowskiego seminarium duchownego.
W 1887 roku przyjął święcenia kapłańskie i objął parafię w Brzeżanach na Podolu. Później był kanonikiem gremialnym we Lwowie, a w roku 1901 mianowano go arcybiskupem lwowskim obrządku ormiańskiego.
Brał aktywny udział w życiu społecznym i politycznym. W latach 1902-18 był posłem na Sejm Krajowy we Lwowie i w Izbie Panów w Wiedniu. W czasie I wojny angażował się w obronę rodaków przed okupacyjnymi władzami rosyjskimi, a w 1918 roku uczestniczył w działaniach związanych z odbudową państwowości polskiej. W lutym następnego roku jego kazanie w stołecznej katedrze św. Jana, wzywające do wspólnej pracy dla dobra odradzającego się kraju, zainaugurowało obrady Sejmu Ustawodawczego.
W 1920 roku zabiegał o przyłączenie Śląska do Polski, rozmawiając w tej sprawie z papieżem Benedyktem XV oraz wygłaszając odczyty w Paryżu i Brukseli. W latach 1919-22 zasiadał w Sejmie Ustawodawczym i wiceprzewodniczył klubowi poselskiemu Związku Ludowo-Narodowego. Później przez rok był senatorem Stronnictwa Chrześcijańsko-Narodowego, jednak na polecenie Piusa XI złożył mandat.
Zaangażowany na rzecz archidiecezji lwowskiej obrządku ormiańskiego dbał o powołania kapłańskie, przyczynił się do renowacji lwowskiej katedry ormiańskiej, a w 1937 roku dokonał koronacji cudownego obrazu Matki Bożej Łaskawej z ormiańskiej parafii w Stanisławowie.
Józef Teofil Teodorowicz zmarł we Lwowie 4 grudnia 1938 roku. Po jego śmierci, w uznaniu zasług dla ojczyzny, ogłoszono w kraju żałobę narodową.
Zgodnie z jego ostatnią wolą został pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa. Aby uniknąć profanacji, którą zagrożony był jego grób w latach władzy sowieckiej, zwłoki duchownego zostały w 1972 roku potajemnie przeniesione do grobowca rodziny Kłosowskich. 7 czerwca ponownie spoczęły w grobie na Cmentarzu Orląt.
Z Kijowa Jarosław Junko (PAP)
jjk/ klm/ ro/
