Tomasz Łubieński. Fot. PAP/A. Rybczyński
Andrzej Wajda dyskutował z polską historią i tradycją - poświęcił im większość swojej twórczości, historia i współczesność były kluczowe w jego filmach – powiedział w rozmowie z portalem dzieje.pl pisarz, krytyk literacki Tomasz Łubieński.
„Andrzeja Wajdę fascynowała polska kultura. Była to jednak trudna miłość, bo nie wykluczała refleksji” – powiedział Łubieński. Jego zdaniem takie podejście może być nauką dla współczesnych twórców filmowych.
Wajda „potrafił w swoich filmach wznieść się ponad podziały” - mówił Łubieński. W jego opinii „dyskutował z polską historią i tradycją. Poświęcił im większość swojej twórczości. Historia i współczesność były kluczowe w jego filmach”.
„Jego stosunek do historii był szczególnie ważny w sferze opowiadania o powstaniu warszawskim i Żołnierzach Wyklętych. Widać w nich umiejętność mówienia o wydarzeniach, które człowieka mogą wznieść na wyżyny, a jednocześnie złamać. Historia była więc dla Wajdy dwuznacznym żywiołem” - podkreślał Łubieński.
W „Popiołach” widzimy ludzi walczących o wolność i tłumiących wolność innych. Mimo krytycznych głosów wobec tego filmu był on na pewno rewelacją po okresie stalinowskiego zafałszowania historii” – mówił pisarz. Zdaniem Łubieńskiego również w „Lotnej” występuje wspomniana przez niego dwuznaczność polskiej historii: „widzimy piękno polskiej tradycji i jej zupełną, rozpaczliwą nieskuteczność”.
„Bardzo lubię poetykę Wajdy w każdym filmie. Dla mnie najważniejsze są +Ziemia obiecana+, +Danton+ i +Wesele+. Ten ostatni (film) był szczególny, ponieważ doskonale rymował się z polskimi problemami lat osiemdziesiątych” – stwierdził Łubieński. Według niego „był to film historiozoficzny, gorzki i bardzo sceptyczny pokazujący, że terror nigdy nie jest dobry. Przez to jest to film o każdym totalitaryzmie”.
„Cechą łączącą filmy Wajdy jest ich uroda wizualna i wspaniałe prowadzenie aktorów. Mówiono, że Wajda umie reagować na błąd i jednocześnie dawać aktorom wiele wolności” – powiedział pisarz. „Potrafił z aktorów wydobyć to co najlepsze, niezależnie czy reżyserował w teatrze czy filmie, niezależnie od różnic pomiędzy tymi mediami” – mówił.
W jego opinii dwie wymienione cechy twórczości Wajdy zapewnią, że jego filmy będą doceniane również w przyszłości. ”Niezależnie od tego jak potoczy się polska historia jestem spokojny o odbiór jego dzieł” - zaznaczył Łubieński.
Michał Szukała
szuk/ rda/
