Blisko 50 pamiątkowych płyt zamontowanych na ulicach Radomska (Łódzkie) ma przypominać o ważnych miejscach i wydarzeniach związanych z żydowskimi mieszkańcami tego miasta. „Otwarte muzeum” powstało dzięki francuskiej fundacji Yiddele’ Memory.
„Rachela Lea Kesselman, prezes fundacji, najpierw przekonała do projektu radnych a później doprowadziła prace do końca. Fundacja sfinalizowała zarówno projekt jak i wykonanie instalacji” – poinformowała PAP Anna Jadachowska z radomszczańskiego magistratu.
Każda z tablic ma wymiary 50 cm x 60 cm i zawiera informacje o synagogach, sklepach, szkołach i innych instytucjach prowadzonych przez ludność żydowską przed wybuchem i podczas trwania II wojny światowej.
33 płyty umieszczono na drogach gminnych (m.in. na ulicach: Reymonta, Warszyca, Joselewicza, Bugaj, Przedborskiej oraz na Placu 3-go Maja), 10 na powiatowych i sześć na krajowych. Każda z tablic ma wymiary 50 cm x 60 cm i zawiera informacje o synagogach, sklepach, szkołach i innych instytucjach prowadzonych przez ludność żydowską przed wybuchem i podczas trwania II wojny światowej.
„Chciałam zwrócić uwagę na to, co znajdowało się w danym budynku” – wyjaśniła Kesselman.
Zainstalowanie pamiątkowych płyt zakończyło pierwszy etap projektu realizowanego przez Yiddele’ Memory. Kolejnym ma być ułożenie niewielkich kostek brukowych, które mają przypomnieć granice getta funkcjonującego w Radomsku od końca 1939 do początku 1943 r.
Niemcy zamkniętą dzielnicę dla Żydów utworzyli w grudniu 1939 roku pomiędzy ulicami: Mickiewicza, Radomską (dziś Przedborska), Stodolną, Wąwozową, Szpitalną (obecnie Wyszyńskiego), Fabianiego i Joselewicza. Na tym terenie zamknięto ok. 7 tys. osób. Po przesiedleniach z Poznania, Płocka i innych miejscowości ta liczba podwoiła się.
Jesienią 1942 r. rozpoczęła się likwidacja getta. W październiku jego mieszkańców w dwóch transportach wywieziono do obozu zagłady w Treblince. Później na części starego getta utworzono jeszcze tzw. getto wtórne dla ok. 4 tys. osób. Zlikwidowano je 6 stycznia 1943 r. Szacuje się, że niemiecką okupację przeżyło zaledwie kilkudziesięciu radomszczańskich Żydów.
Dwa dni przed poniedziałkową inauguracją „otwartego muzeum” trzynaście płyt pamiątkowych zostało zniszczonych przez chuliganów. Policja zatrzymała trzech 22-latków, którzy za akt wandalizmu odpowiedzą teraz przed sądem.(PAP)
duk/ ls/
