01.09.2010. Warszawa (PAP) - Nauczyciele i uczniowie warszawskich szkół złożyli hołd nauczycielom prowadzącym komplety. Uroczystość w rocznicę wybuchu II wojny światowej odbyła się w środę przed stołecznym pomnikiem upamiętniającym Tajną Organizację Nauczycielską (TON).
Na uroczystości obecna była nauczycielka tajnego nauczania w latach wojny i okupacji - Ludmiła Mosiewicz. W imieniu prezydent Warszawy kwiaty pod pomnikiem złożyła Jolanta Lipszyc - dyrektor Biura Edukacji w ratuszu.
Tajna Organizacja Nauczycielska (TON) była organizacją konspiracyjną. Utworzona została w październiku 1939 r. Do organizatorów TON należeli przedwojenni działacze Związku Nauczycielstwa Polskiego: Zygmunt Nowicki, Kazimierz Maj, Wacław Tułodziecki, Teofil Wojeński i Czesław Wycech. Wspierała tajne nauczanie, organizowała opiekę nad nauczycielami i ich rodzinami, gromadziła i wydawała podręczniki, współpracowała z ruchem oporu.
Efektem działalności nauczycieli skupionych w TON było uruchomienie zlikwidowanych przez okupanta szkół średnich, zakładów kształcenia nauczycieli, szkół wyższych, które z konieczności musiały funkcjonować w konspiracji. Prowadzono także tajne lekcje historii, geografii i literatury ojczystej w szkołach powszechnych, które zostały usunięte decyzją władz okupacyjnych.
Z TON związanych było ponad 20 tys. nauczycieli szkół powszechnych, średnich i wyższych. Działali zarówno na terenie Generalnego Gubernatorstwa, jak i na obszarach bezpośrednio wcielonych do III Rzeszy oraz leżących za Bugiem. Prawie 10 tys. spośród nich przypłaciło to życiem.
W roku szkolnym 1943/1944 na terenie GG tajnym nauczaniem na poziomie szkoły powszechnej objętych było 110 tys. uczniów, a na poziomie szkoły średniej 83,8 tys. uczniów. Największym ośrodkiem tajnego nauczania akademickiego była Warszawa, gdzie na kompletach kształciło się 4,5 tys. studentów. Tajne nauczanie akademickie odbywało się też w Krakowie, Wilnie, Lwowie, Częstochowie i Kielcach. Dyplomy tajnych studiów uzyskało 6,5 tys. osób. (PAP)
dsr/ mvm/ hes/ mow/