Tadeusz Stankiewicz. Fot. PAP/M. Obara
Weterani walk o niepodległość Polski i polscy Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata wraz z delegacją państwową udają się w niedzielę z pielgrzymką do Izraela. Kombatanci odwiedzą groby polskich żołnierzy m.in. w Ramli, a także Instytut Yad Vashem w Jerozolimie.
Wizytę, która potrwa do czwartku, organizuje Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Pielgrzymka - jak podkreślił w rozmowie z PAP szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk - ma na celu uhonorowanie przypadających w 2018 r. trzech rocznic: 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, 75-lecia powstania 2. Korpusu Polskiego, który okrył się chwałą na polach bitewnych kampanii włoskiej, a także 65-lecia powstania Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Yad Vashem. Instytut od 1953 r. dokumentuje tragedię narodu żydowskiego podczas Holokaustu, a także honoruje Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, którzy podczas wojny ratowali Żydów.
Podróż do Ziemi Świętej - jak dodał Kasprzyk, który będzie przewodniczyć delegacji - była planowana od dłuższego czasu i nie wiąże się z trwającymi od kilku tygodni kontrowersjami dotyczącymi nowelizacji ustawy o IPN. Szef Urzędu ds. Kombatantów zaznaczył, że pielgrzymka jest odpowiedzią na prośby weteranów.
"Kombatanci zgłaszali nam wielokrotnie chęć podziękowania za dar wolności w ojczyźnie Jezusa Chrystusa, w kolebce chrześcijaństwa. To jest miejsce niezwykle ważne dla naszej tożsamości narodowej. I możliwość bycia w miejscach świętych, w 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości, jest dla kombatantów wotum wdzięczności za przeżyte lata, w tym za to, że przeżyli walkę o niepodległość i wotum wdzięczności za to, że niepodległość wreszcie została odzyskana i miejmy nadzieję na zawsze już będzie nieodłącznym elementem dziejów Rzeczypospolitej" - powiedział PAP szef Urzędu ds. Kombatantów.
Podobnie jak w ubiegłym roku wizyta polskich weteranów II wojny światowej ma na celu oddanie hołdu polskim żołnierzom 2. Korpusu Polskiego, którzy pod dowództwem gen. Władysława Andersa 18 maja 1944 r. zdobyli po niezwykle zaciętych walkach Monte Cassino. W latach II wojny światowej - 75 lat temu - korpus formował się na terenie Palestyny, która wówczas była terytorium mandatowym Wielkiej Brytanii. Korpus powstał 21 lipca 1943 r.
W pielgrzymce biorą udział dawni żołnierze gen. Andersa, delegacja Sprawiedliwych, w tym Anna Stupnicka-Bando - prezes Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, a także weterani Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, Sybiracy oraz byli działacze opozycji antykomunistycznej.
Szef Urzędu ds. Kombatantów podkreślił, że dla niektórych osób uhonorowanych medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata pielgrzymka będzie okazją do odwiedzenia Instytutu Yad Vashem po raz pierwszy.
"Sprawiedliwi są ambasadorami polskiej sprawy na świecie (...). Apelują o to, aby prowadzony był dialog na rzecz dobra obu państw Rzeczypospolitej Polskiej i Izraela. Ten głos jest niezwykle ważnym głosem, jeśli wybrzmi również w Ziemi Świętej" - zauważył. Przypomniał też, że wraz z Armią Andersa z łagrów Związku Sowieckiego wyszło ok. czterech tysięcy polskich Żydów. Prawie trzy tysiące z nich pozostała w Palestynie, aby tworzyć państwo Izrael.
Tuż przed wylotem do Tel Awiwu 87-letni Tadeusz Stankiewicz, którego medalem Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata uhonorowano w 2006 r., powiedział PAP, że "dziękuje Bogu za każdy kolejny dzień życia", i że "ogromnie cieszy się z podróży do Ziemi Świętej". Podczas II wojny światowej cała rodzina Stankiewiczów ukrywała w kryjówkach leśnych na Lubelszczyźnie dużą grupę Żydów. Tadeusz Stankiewicz w lesie znalazł wycieńczonego Żyda, Szlomę Szmulewicza - uciekiniera z obozu pracy w Józefowie nad Wisłą, którego dołączył do grupy ukrywających się w lesie.
"Myśmy nie mogli jako katolicy znieść tego poniżenia i tego, co Żydów spotkało. Mieliśmy świadomość, że nas spotka to samo, tylko później i dlatego mój ojciec powziął akcję pomocy tym ludziom. Chociaż jeszcze nikt nie przypuszczał, że będzie Holokaust" - opowiadał we wcześniejszej rozmowie z PAP.
Podczas pielgrzymki jej uczestnicy złożą hołd Armii Polskiej na Wschodzie w Tyberiadzie przy kościele św. Piotra, gdzie stoi monument obrazujący 1000-letnie dzieje Polski, a ufundowany w 1945 r. przez polskich żołnierzy na pamiątkę ich pobytu nad Jeziorem Galilejskim. W Ramli uroczystości odbędą się przy polskiej kwaterze Cmentarza Wojennego Brytyjskiej Wspólnoty Narodów, na której znajdują się 272 polskie groby żołnierskie z lat 1940-1947.
W Jerozolimie zaplanowano złożenie kwiatów w Izbie Pamięci Instytutu Yad Vashem oraz na Wzgórzu Herzla przed pomnikiem żołnierzy pochodzenia żydowskiego, którzy walczyli w Wojsku Polskim w czasie II wojny światowej. Kombatanci odwiedzą także grób premiera Izraela Menachema Begina na Górze Oliwnej - żołnierza 2. Korpusu Polskiego i przyjaciela jednego z uczestników pielgrzymki mjr. Ottona Hulackiego, z którym przebywał w jednym łagrze sowieckim.
Weterani odwiedzą w Jerozolimie również m.in. trzecią stację Via Dolorosa, czyli jedną ze stacji drogi męki Chrystusa. Wystrój kaplicy, która przedstawia upadającego pod krzyżem Chrystusa, ufundowali żołnierze gen. Andersa, a autorem obrazów w środku jest por. Tadeusz Zieliński. Podczas wizyty w Izraelu planowane jest także spotkanie z weteranami drugiej wojny światowej mieszkającymi w Izraelu.
Oprócz szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych kombatantom towarzyszyć będą: wicemarszałek Senatu Maria Koc, wiceminister spraw zagranicznych Jan Dziedziczak oraz senator Anna Maria Anders, która jest pełnomocnikiem premiera ds. dialogu międzynarodowego. Obecni będą także wiceprezes IPN Jan Baster oraz przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Weteranów, Kombatantów i Osób Represjonowanych poseł Anita Czerwińska.
Opiekunem pielgrzymki będzie ks. prof. Waldemar Chrostowski - kierownik Katedry Egzegezy Starego Testamentu na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie, zaangażowany w dialog katolicko-żydowski. (PAP)
autor: Norbert Nowotnik
nno/ mbud/
