Zbigniew Ziobro. Fot. PAP/R. Guz
Opinia Prokuratura Generalnego ws. nowelizacji ustawy o IPN poddaje pod ocenę Trybunału Konstytucyjnego zakres terytorialny obowiązywania przepisu; co do tego mamy wątpliwości - zaznaczył w piątek minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro.
W czwartek na stronie internetowej Trybunału Konstytucyjnego zostało zamieszczone stanowisko Prokuratora Generalnego w sprawie prezydenckiego wniosku o zbadanie zgodności z przepisami konstytucji nowelizacji ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej. W stanowisku tym Prokurator Generalny wnosi o uznanie za konstytucyjny m.in. przepis o karalności za publicznie i wbrew faktom przypisywanie polskiemu narodowi lub państwu polskiemu odpowiedzialności lub współodpowiedzialności za zbrodnie popełnione m.in. przez III Rzeszę Niemiecką.
Jednocześnie - według stanowiska - Prokuratora Generalnego niekonstytucyjny jest zapis w art. 55b nowelizacji, który przewiduje, że "niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia czynu zabronionego niniejszą ustawę stosuje się do obywatela polskiego oraz cudzoziemca w razie popełnienia przestępstw, o których mowa w art. 55 i art. 55a.”.
Jak wyjaśniła w swoim oświadczeniu rzeczniczka Prokuratury Krajowej prok. Ewa Bialik, wątpliwości Prokuratora Generalnego pojawiły się w związku z dodaniem przez Sejm przepisów regulujących kwestie zbrodni popełnionych przez ukraińskich nacjonalistów i powiązanymi z tym skutkami rozciągającymi się poza granice kraju.
Szef resortu sprawiedliwości i Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro, pytany podczas konferencji prasowej, co oznacza jego stanowisko dla przyszłości tej ustawy, podkreślił, że "opinia Prokuratora Generalnego w pełni stoi na stanowisku zasadności rozwiązań przyjętych przez parlament w zakresie konieczności pełnej ochrony dobrego imienia Polski".
"Opinia, którą wyraziłem podtrzymuje pozytywną ocenę rozwiązań zawartych w noweli ustawy o IPN, również w zakresie konstytucyjności, zasadności kryminalizacji przypisywania narodowi polskiemu odpowiedzialności za zbrodnie III Rzeszy i nacjonalistów ukraińskich" - powiedział Ziobro.
Minister zauważył, że w opinii przesłanej do TK zakwestionował konstytucyjność przewidywania odpowiedzialności za czyny z art. 55a ust. l i 2 nowelizacji ustawy o IPN niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu ich popełnienia. Czy przestępstwo to "powinno swoim zakresem wykraczać poza regułę terytorialności i obejmować każde terytorium, niezależnie od miejsca, gdzie doszło do wypaczenia faktów historycznych; my uważamy, że są co do tego wątpliwości" - stwierdził Ziobro.
Zwrócił uwagę na fakt, że w świecie - w przeciwieństwie do zbrodni III Rzeszy niemieckiej - zbrodnie OUN-UPA popełnione na ludności polskiej nie są powszechnie znane.
"Od mieszkańca Portugalii można wymagać elementarnej wiedzy (...), kto był sprawcą Holocaustu, ale raczej nie można - w sposób zgodny z zasadami gwarancyjnymi prawa karnego - stawiać takich zarzutów i oczekiwań wobec mieszkańca Portugalii, jeżeli chodzi o jego wiedzę (...), co działo się na ziemiach II Rzeczypospolitej w 1927 r." - wyjaśnił minister.
"Zasadą wiodącą w prawie karnym jest to, że ustawa karna funkcjonująca w Polsce obowiązuje na terytorium państwa polskiego. Pojawił się tu problem konstytucyjny, który w mojej ocenie jako Prokuratora Generalnego wymaga wyjaśnień przez Trybunał Konstytucyjny" - zaznaczył Ziobro.
Szef resortu wskazał, że formuła procesowa i prawna zobowiązuje Prokuratora Generalnego do stanowczego wyrażenia wątpliwości. "Zadaniem TK jest się do tego odnieść. A jakie będzie rozstrzygnięcie Trybunału, to dopiero zobaczymy. Myślę, że nastąpi to dopiero za dwa miesiące" - dodał Ziobro.
Wniosek do TK o zbadanie zgodności z konstytucją nowelizacji ustawy o IPN prezydent skierował w trybie kontroli następczej. Nowelę prezydent podpisał 6 lutego. Wniosek Andrzeja Dudy wpłynął do TK 14 lutego. Nowelizacja weszła w życie 1 marca.
Wniosek prezydenta dotyczy m.in. przepisu, który wprowadza kary grzywny lub do 3 lat więzienia za publicznie i wbrew faktom przypisywanie polskiemu narodowi lub państwu polskiemu odpowiedzialności lub współodpowiedzialności za zbrodnie popełnione m.in. przez III Rzeszę Niemiecką. Prezydent podkreślał, że każdy obywatel powinien być w stanie zrekonstruować zasadnicze znamiona czynu zabronionego.(PAP)
autor: Mateusz Mikowski
edytor: Dorota Skrobisz
mm/ jbp/ skr/
