Utworzenie elektronicznej bazy danych o stanie obiektów znajdujących się na terenie Starych Powązek - to rezultat prac inwentaryzacyjnych przeprowadzonych na terenie największej zabytkowej nekropolii w stolicy przez Archidiecezję Warszawską i Stołecznego Konserwatora Zabytków.
Efekty inwentaryzacji zaprezentowano podczas sesji pt. "Wydobyte z pamięci... Zabytkowy cmentarz Stare Powązki na interaktywnej mapie Warszawy", która odbyła się w czwartek w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. Jak podkreślił kard. Kazimierz Nycz, witając zgromadzonych, spotkanie "wieńczy duże dzieło będące wyrazem współpracy wielu ludzi i instytucji".
"Są cmentarze ważne, historyczne, wielkie. Do takich należy Cmentarz Powązkowski. Myślę, że każda praca przy nim, a takich dzieł dokonuje się wiele, ma znaczenie nie tylko dla troski o rzeczy zabytkowe, ale również troski dla tych, którzy są tam pogrzebani, dla ich rodzin" – powiedział.
Kard. Nycz podziękował wszystkim osobom zaangażowanym w prace inwentaryzacyjne. "Kibicowałem temu przedsięwzięciu. Wiedziałem, że stoi także za tym problem społeczny polegający na tym, że niektórzy ludzie w tym miejscu znajdowali pracę w momencie, kiedy o pracę w pewnych zawodach było naprawdę trudno. A więc potrafiliśmy połączyć te dwa wymiary" – stwierdził.
Dyrektor Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków Michał Krasucki zwrócił uwagę, że inwentaryzacji przyświeca kilka celów. "Przede wszystkim chcemy wiedzieć, co chronimy. Powązki są na tyle istotnym dobrem kultury narodowej, naszym polskim panteonem narodowym, że żeby wiedzieć, co chronimy, musimy wszystko dokładnie zinwentaryzować. Za wiedzą idzie konkretne wsparcie dotacyjne, monitoringu, ochrony. To jest podstawa, bez której trudno funkcjonować" – powiedział.
Dodał, że inwentaryzacja Starych Powązek to także "niezwykłe ułatwienie dla odwiedzających cmentarz". "Możecie państwo w tej chwili, wchodząc na Powązki, znaleźć każde nazwisko, każdą osobę pochowaną, każdy nagrobek, każde pole grobowe w odpowiednim systemie" – wyjaśnił Krasucki.
Agnieszka Kasprzak z Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków przypomniała, że pierwsze prace na terenie nekropolii rozpoczęły się w 2009 r. "Pomysł narodził się podczas jednej z komisji konserwatorskich, jakie prowadziliśmy na terenie zabytkowego cmentarza Stare Powązki (...). Cotygodniowe oględziny, którym towarzyszyły dość burzliwe dyskusje dotyczące obszaru ochrony i zakresu oraz problemów związanych z ustaleniem lokalizacji konkretnych pochówków sprawiły, że konieczne stało się uporządkowanie informacji o obiektach sztuki sepulkralnej występujących na tak dużym terenie" – wspomniała.
W efekcie współpracy Archidiecezji Warszawskiej i Stołecznego Konserwatora Zabytków powstała elektroniczna baza danych zawierająca bardzo szczegółowe dane o wszystkich nagrobkach i pomnikach znajdujących się na obszarze 44 ha nekropolii. Dzięki wyszukiwarce można odnaleźć konkretny grób i zlokalizować jego położenie na terenie cmentarza. W bazie można także znaleźć zdjęcia nagrobków wraz z opisem, pełną treścią oryginalnych inskrypcji, informacjami o materiałach, z jakich zostały wykonane, stopniu zachowania i ewentualnych zagrożeniach.
Organizatorami sesji byli: Archidiecezja Warszawska, Urząd Ekonoma oraz Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków w Urzędzie m.st. Warszawy.
Cmentarz Powązkowski powstał dzięki Melchiorowi Szymanowskiemu, który w 1750 r. ofiarował 2,4 ha gruntu z przeznaczeniem na cmentarz katolicki. Pierwszym pochowanym na Powązkach był ksiądz Wincenty Bartłomiej Skrzetuski, którego pogrzeb odbył się w 1791 r. Na cmentarzu pochowano wielu wybitnych Polaków, m.in. Władysława Reymonta, Leopolda Staffa, Marię Dąbrowską, Stanisława Moniuszkę, Henryka Wieniawskiego i Jana Kiepurę. (PAP)
autorka: Daria Porycka
dap/ agz/
